Metapontum (Μεταπόντιον), griekse stad in Zuid-Italië, gelegen aan de golf van Tarente, ca. 40 km ten westzuidwesten van Tarente.
Gesticht ca. 773 vC door kolonisten uit Pylus,
die enkele generaties later door een contingent
Achaeërs werden versterkt, kende M. vooral in de
6e eeuw vC een grote bloei. Als een der eerste steden
van Magna Graecia sloeg het incusum-munten, met
de afbeelding van een korenaar als teken van de door
graan verkregen welvaart.
Pythagoras vond in
M. zijn toevlucht, toen hij uit Croton verdreven
was, en overleed er ca. 480 vC. Vooral door de concurrentie
van Tarente nam de stad in de 5e eeuw vC
in betekenis af. In 415 vC steunde zij Athene bij de
expeditie naar Sicilië. Tijdens de
tweede punische
oorlog koos zij partij voor
Hannibal. De Romeinen
heroverden haar in 207 vC, maar brachten alle
bewoners naar Bruttium over, hetgeen het einde van
M. betekende.
Luchtfoto's hebben te M. het bestaan van een rechthoekig stratenplan met huizenblokken van 190 x 35 m bevestigd, dat dateert uit ca. 500 vC. De tempel van Apollo (= A) (41 x 22 m) stamt uit dezelfde tijd, maar de gevonden ex-voto's wijzen op het bestaan van een oudere cultus. 3,5 km ten noordwestnoord van de stad staan van de eveneens archaïsche tempel van Hera (33 x 16 m), in de volksmond 'tavole Palatine' genoemd, nog 15 zuilen met delen van de architraafbalken overeind (foto rechts). Bij recente opgravingen (1964vv) is bovendien een heiligdom van Zeus Aglaeus ontdekt. Ook de ligging van het theater is bekend.
In het achterland van M. heeft men op luchtfoto's
sporen van de percelen met boerderijen gevonden.
Lit. M. Mayer (PRE 15, 1326-1367). P. C. Sestieri (EAA 4, 1095-1097). - G. Schmiedt/R. Chevallier, Caulonia e Metaponto (Florence 1959). D. Adamesteanu, Problèmes de la zone archéologique de Métaponte (Revue archéologique 1967, 3-38). R. Chevallier, Mission archéologique ... a Métaponte (ib. 1971, 309-326). [J. A. de Waele]