Troezen

Troezen (Τροζάν, ionisch-attisch Τροζήν en Τροιζήν), griekse stad in het oosten van de Argolis, gelegen op 3 km afstand van de kust van de Saronische Golf, ca. 25 km ten zuidoosten van Epidaurus; thans Damala of Trizin. Het gebied van T. omvatte in historische tijd de gehele meest oostelijke punt van het schiereiland, tot in de 4e eeuw vC en ook weer in de romeinse tijd met inbegrip van het eiland Calauria (thans Poros). Oor spronkelijk een ionische nederzettinn, handhaafde T. ook in later eeuwen, toen het een dorische bevolking had en op de Peloponnesus georiënteerd was, de traditionele banden met Athene; in T. zou de beroemde atheense koning Theseus geboren zijn en zijn jeugd hebben doorgebracht. Theseus' zoon Hippolytus werd zowel in T. als in Sparta en Athene als heros vereerd.

heiligdom van hippolytus
Heiligdom van Hippolytus
tempelT. nam deel aan de kolonisatie van Halicarnassus en Sybaris. In de 6e eeuw sloot het zich aan bij de peloponnesische bond. In 480 vC leverde het schepen aan de griekse vloot in de zeeslagen bij Artemisium en Salamis en nam een aantal uit Athene geëvacueerde vrouwen en kinderen op (hierop heeft een in 1959 ontdekte inscriptie, waarvan de authenticiteit omstreden is, betrekking). Van 458 tot 446 vC was de stad door de Atheners bezet, die haar zelfs in 431 en 425 verwoestten. Niettemin bleef T. Sparta trouw, ook in de 4e eeuw. In de hellenistische tijd wisselde het herhaaldelijk van meester; in 243 vC sloot het zich aan bij de achaeïsche bond. In de keizertijd wordt T. vermeld als een bloeiende stad.

Franse opgravingen hebben van 1890 tot 1899 de voornaamste antieke monumenten blootgelegd: delen van de vestingmuur uit de 3e eeuw vC, resten van tempels ter ere van Artemis Soteira, Athene, Hippolytus (foto rechtsboven), Asclepius en Aphrodite, en overblijfselen van een gymnasium en een stadion.


Lit. Pausanias, Periegesis 2, 30-34. Inscripties in IG 4 (Inscriptiones Argolidis ed. M. Fraenkel, 1902) 748-838. - E. Meyer (PRE 7A, 618-653). M. Cristofani (EAA 7, 981v). Philippson/Kirsten 3, 116-119. Kirsten/Kraiker 308-311. - G. Welter, Troizen und Kalaureia (Berlin 1941). - Over de nieuwe inscriplie o.a. M. H. Jameson, A Decree of Themistokles from Troizen (Hesperia 29, 1960, 198-223). M. Treu, Zur neuen Themistokles-Inschrift (Historia 12, 1963, 4769). H. Wallinga, De inscriptie van T. (Tijdschrift voor Geschiedenis 77, 1964, 25-38). L. Braccesi, II problema del decreto di Temistocle (Bologna 1968). M. M. Henderson, The Decree of Themistocles (Acta Classica 20, 1977, 85-103). N. Robertson, The Decree of Themistocles in its Contemporary Setting (Phoenix 36, 1983, 1-44). [Nuchelmans]


Kaart