Vindobona

kaartVindobona, aanvankelijk romeins castellum, sinds ca. 100 nC legioenskamp op de plaats van en rond de huidige Hohe Markt in Wenen. De eerste romeinse legerafdeling die in V. gestationeerd werd, was waarschijnlijk een detachement van de in Carnuntum gelegerde legio XV Apollinaris. In de loop van de 1e eeuw kwamen daar andere hulptroepen bij, totdat ca. 100, in het kader van de grensversterkingen van keizer Traianus, de legio XIII naar V. kwam. Deze werd ca. 107 afgelost door de legio XIV, waarvoor in 115 de legio X in de plaats kwam, die tot de ineenstorting van het romeinse gezag (begin 5e eeuw) in V. gelegerd bleef. De burgernederzetting ontstond in de omgeving van de Schottengasse, waar sinds de prehistorie een dorp lag. Bij de Marcomannen-aanval van ca. 170 gingen kamp en nederzetting in vlammen op. In het begin van de 3e eeuw werd V. tot municipium verheven. Ca. 400 werd de basis van de Classis Histrica (de Donauvloot) van Carnuntum naar V. verplaatst. V. behoorde sinds 15 nC tot de provincie Pannonia, sinds 103 tot Pannonia superior.

Uitgebeide opgravingen waren in V. om voor de hand liggende redenen niet mogelijk, maar door toevallige vondsten en onderzoek op kleinere schaal is veel detailkennis verkregen en zijn zowel van het kamp als van de canabae veel overblijfselen aan het licht gekomen. Op de Peutinger kaart (foto rechts: midden boven) staat voor Autessiodurum Autessio.


Lit. A. Neumann (PRE 9A. 53-80; Suppl. 11, 1968, 1271-1275). Id., Forschungen in V. 1948 bis 1967 1-2 (Wien 1967v). Id., Die römische Vergangenheit Wiens (Wien/Köln/Graz 1972). O. Harl, Das römische Wien (Wien/Hamburg 1979). [Nuchelmans]


Kaart