Tyrannio (Τυραννίων) van Amisus in Klein-Azië,
oorspronkelijk Theophrastus geheten, griekse
grammaticus uit de 1e eeuw vC. Hij was een leerling van
Dionysius Thrax. Ca. 80 vC kwam hij naar
Rome doordat hij in de tweede mithridatische oorlog
krijgsgevangen was gemaakt. Door
Lucius Licinius
Murena vrijgelaten, verwierf hij zich snel
groot aanzien als geleerde en als adviseur in bibliotheekaangelegenheden.
Tot zijn vrienden behoorden
Atticus,
Caesar en
Cicero. T. schreef o.m. over
de woordsoorten en over Homerische prosodie. Zijn
werken zijn, op een zestigtal korte fragmenten na,
verloren gegaan, maar hebben invloed uitgeoefend
op de grammaticale geschriften van
Varro
en Remmius Palaemon,
en daardoor op de gehele
systematiek van de latijnse grammatica.
Grote verdiensten verwierf T. zich ook doordat hij
het initiatief nam tot een uitgave van de in 84 vC
door Sulla en Lucullus naar Rome overgebrachte
geschriften van de griekse wijsgeer Aristoteles; de
uitgave zelf werd grotendeels verzorgd door Andronicus van Rhodus.
Lit. Uitgave van de fragmenten in K. Linke/W. Haas/S. Neitzel, Die
Fragmente des Grammatikers Dionysios Thrax; Die Fragmente der
Grammatiker Tyrannion und Diokles; Apions Glossai Homerikai
(Sammlung Griechischer und Lateinischer Grammatiker 3, Berlin/
New York 1977) 79-184. - C. Wendel (PRE 7A, 1811-1819). I.
Dürin (PRE Sup 1. 11, 1968, 194-198, s.v. Aristoteles .- H. Usener,
in altes Lehrgebäude der Philologie (Sitzungsberichte der
Bayrischen Akad. Wiss., Philosophisch-philologische und historische
Klasse, 1892, 4, 582-648 = Kleine Schriften 2, Leipzig 1913,
265-3 14).
[Nuchelmans]