Andronicus

Andronicus (Ἀνδρόνικος), veel voorkomende griekse eigennaam, waarvan de bekendste dragers zijn:

(1) Andronicus van Olynthus (2e helft 4e eeuw vC) nam deel aan alle veldtochten van Alexander de Grote. In 315 was hij generaal in dienst van Antigonus Monophthalmus, in 314 adviseur van diens zoon Demetrius. Na de slag bij Gaza (312), waarin Demetrius door Ptolemaeus verslagen werd, wist A. Tyrus te behouden. Maar kort daarna werd hij door muitende soldaten verdreven en viel in handen van Ptolemaeus. Deze schonk hem genade en nam hem op onder zijn vrienden.


(2) Andronicus, plaatsvervanger van Antiochus IV Epiphanes van Syrië (175-164) tijdens diens veldtocht tegen Tarsus en Mallas, liet op aanstoken van Menelaüs de joodse hogepriester Onias III, die in Daphne asiel gezocht had vermoorden, werd echter wegens deze schending van het asylrecht door Antiochus gedood (2 M 4,30-38).


(3) Andronicus van Rhodus (midden 1e eeuw vC), peripatetisch wijsgeer, aanvankelijk in Rome werkzaam, later het elfde hoofd van het Lyceum in Athene. Hij richtte de aandacht van de peripatetische school opnieuw op de werken van Aristoteles en Theophrastus, die kort tevoren aan de vergetelheid ontrukt en door Sulla als krijgsbuit naar Rome gebracht waren.

Beider werken onderwierp A. aan een kritisch onderzoek en gaf ze uit in de volgorde waarin ze ook overgeleverd zijn. Hij vervaardigde een traktaat in minstens vijf boeken over het leven van Aristoteles en de volgorde, inhoud en authenticiteit van diens geschriften, waarbij hij geholpen werd door de grammaticus Tyrannio. A. opent de lange rij van Aristoteles-commentatoren, maar van zijn werken zijn slechts fragmenten over. Zijn voornaamste leerling was de commentator Boëthius van Sidon. Onder A.' naam is ook een geschrift Περὶ παθῶν (De hartstochten) bewaard gebleven, maar dit dateert pas uit de 2e eeuw nC. Een hem toegeschreven parafrase van Aristoteles' Ethica Nicomachea is een vervalsing uit de 16e eeuw.


Lit. A. Gercke (PRE 1, 2164-2167). - F. Littig, Andronikos von Rhodos 1-3 (München 1890, Erlangen 1894-1895) bevat ook een uitgave van de fragmenten. Περὶ παθῶν is uitgegeven door X. Kreuttner (Diss. Heidelberg 1885; boek 1) en K. Schuchhardt (Darmstadt 1883; boek 2). P. Moraux, Les listes anciennes des ouvrages d'Aristote (Louvain 1951).


(4) Andronicus van Cyrrhus, bouwmeester die in de 1e eeuw vC in Athene ten oosten van de romeinse markt de nog bestaande z.g. toren der winden bouwde, een achthoekig wit marmeren gebouw van ruim 12 m hoog met op de fries afbeeldingen van de acht winden. Binnen in het gebouw werd een publiek wateruurwerk (κλέψυδρα) opgesteld: tot een doorschijnende cylinder werd een constante hoeveelheid water toegelaten, zodat men aan het waterpeil het voortschrijden van de tijd kon aflezen. Op het dak van de toren werd een windvaan geplaatst, waarschijnlijk de eerste in de geschiedenis der mensheid.


Lijst van Namen