Andronicus (Ἀνδρόνικος), veel voorkomende griekse eigennaam, waarvan de bekendste dragers zijn:
(1) Andronicus van Olynthus (2e helft 4e eeuw vC) nam deel
aan alle veldtochten van Alexander de Grote. In 315
was hij generaal in dienst van
Antigonus Monophthalmus,
in 314 adviseur van diens zoon Demetrius.
Na de slag bij Gaza (312), waarin Demetrius door
Ptolemaeus verslagen werd, wist A. Tyrus te behouden.
Maar kort daarna werd hij door muitende soldaten
verdreven en viel in handen van Ptolemaeus.
Deze schonk hem genade en nam hem op onder zijn
vrienden.
(2) Andronicus, plaatsvervanger van
Antiochus IV Epiphanes van Syrië (175-164) tijdens diens veldtocht tegen
Tarsus en Mallas, liet op aanstoken van Menelaüs
de joodse hogepriester Onias III, die in Daphne
asiel gezocht had vermoorden, werd echter wegens
deze schending van het asylrecht door Antiochus
gedood (2 M 4,30-38).
(3) Andronicus van Rhodus (midden 1e eeuw vC), peripatetisch wijsgeer, aanvankelijk in Rome werkzaam, later het elfde hoofd van het Lyceum in Athene. Hij richtte de aandacht van de peripatetische school opnieuw op de werken van Aristoteles en Theophrastus, die kort tevoren aan de vergetelheid ontrukt en door Sulla als krijgsbuit naar Rome gebracht waren.
Beider werken onderwierp A. aan een kritisch
onderzoek en gaf ze uit in de volgorde waarin ze
ook overgeleverd zijn. Hij vervaardigde een traktaat
in minstens vijf boeken over het leven van Aristoteles
en de volgorde, inhoud en authenticiteit van
diens geschriften, waarbij hij geholpen werd door
de grammaticus Tyrannio.
A. opent de lange rij van
Aristoteles-commentatoren, maar van zijn werken
zijn slechts fragmenten over. Zijn voornaamste leerling
was de commentator Boëthius van Sidon.
Onder A.' naam is ook een geschrift Περὶ παθῶν
(De hartstochten) bewaard gebleven, maar dit
dateert pas uit de 2e eeuw nC. Een hem toegeschreven
parafrase van Aristoteles' Ethica Nicomachea is een
vervalsing uit de 16e eeuw.
Lit. A. Gercke (PRE 1, 2164-2167). - F. Littig, Andronikos
von Rhodos 1-3 (München 1890, Erlangen 1894-1895) bevat
ook een uitgave van de fragmenten. Περὶ παθῶν is uitgegeven
door X. Kreuttner (Diss. Heidelberg 1885; boek 1) en K.
Schuchhardt (Darmstadt 1883; boek 2). P. Moraux, Les listes
anciennes des ouvrages d'Aristote (Louvain 1951).
(4) Andronicus van Cyrrhus, bouwmeester die in de 1e eeuw
vC in Athene ten oosten van de romeinse markt de
nog bestaande z.g. toren der winden
bouwde, een
achthoekig wit marmeren gebouw van ruim 12 m
hoog met op de fries afbeeldingen van de acht winden.
Binnen in het gebouw werd een publiek wateruurwerk
(κλέψυδρα) opgesteld: tot een doorschijnende
cylinder werd een constante hoeveelheid water
toegelaten, zodat men aan het waterpeil het
voortschrijden van de tijd kon aflezen. Op het dak
van de toren werd een windvaan geplaatst,
waarschijnlijk de eerste in de geschiedenis der mensheid.