Timoleon (Τιμολέων), corinthisch staatsman en veldheer uit de 4e eeuw vC, overtuigd democraat, zozeer dat hij zijn broer Timophanes, die zich in Corinthe van de tirannie had meester gemaakt, liet ombrengen (ca. 365 vC). Toen de door Dionysius II en de Carthagers bedreigde Syracusanen hulp zochten in Corinthe (345), werd T. naar Sicilië gezonden. Nadat het hem gelukt was Dionysius te verdrijven (344), zette hij samen met een aantal andere griekse steden op Sicilië de strijd tegen de Carthagers voort en wist hen in 341 bij de Crimisus een grote nederlaag toe te brengen. Beducht geworden door de groeiende macht van T., vielen de griekse steden echter van hem af en liepen naar de Carthagers over, waardoor T. tijdelijk in grote problemen kwam. In 338 slaagde hij er echter in vrede met Carthago te sluiten en in de volgende jaren wist hij alle afgevallen griekse steden in een bondgenootschap te verenigen onder leiding van Syracuse. T. bevorderde kolonisatie op Sicilië vanuit Italië en Griekenland; verschillende vervallen steden, zoals Acragas, Gela en Leontini, bevolkte hij opnieuw. Toen zijn gezichtsvermogen sterk achteruitging, deed hij afstand van al zijn bevoegdheden; hij stierf ca. 334.
T. treedt ons tegemoet als een figuur met uitgesproken
leiderskwaliteiten en als een bekwaam onderhandelaar;
zijn grote verdienste is dat hij vrede en
welvaart bracht op het jarenlang door strijd
verscheurde Sicilië.
Lit. Diodorus, boek 16. Plutarchus, Timoleon. Nepos, Timoleon. - H. Stier (PRE 6A, 1276-1291). - H. D. Westlake. T. and his Relations with Tyrants (Manchester 1952). M. Sordi, Timoleonte (Palermo 1961). R.J. Talbert, T. and the Revival of Greek Sicilv (Cambridge 1975). [Schouten]