Palamedes

Palamedes (Παλαμήδης), met Prometheus, Cadmus en Daedalus een van de grote legendarische griekse uitvinders. P. was een zoon van Nauplius en Minos' kleindochter Clymene en kwam uit Nauplia. Aan hem werd o.a. de uitvinding van een of meer letters van het alfabet, getallen, maten, gewichten, vuursignalen en het damspel toegeschreven; ook zou hij de grondslagen hebben gelegd van de astronomie.

P. ontmaskerde Odysseus, toen deze waanzin voorwendde om niet aan de expeditie tegen Troje te hoeven deelnemen. Uit wraak stelde Odysseus tijdens het beleg van Troje, waarbij P. zich zeer verdienstelijk maakte, een vervalste brief op, waarin Priamus P. tot verraad trachtte over te halen, en verborg deze brief samen met een som gelds in Palamedes tent. Men ontdekte de brief en het geld, en P. werd ter dood veroordeeld en gestenigd. Afbeeldingen van P. treffen we aan op vazen en etruskische spiegels. Door Vondel werd de geschiedenis van zijn onschuldige terechtstelling, die al in de oudheid een standaardvoorbeeld van justitiële moord was, aangegrepen om Maurits' vonnis over Oldenbarnevelt aan de kaak te stellen (Palamedes of De Vermoorde Onnoselheit, 1625).

Lit. H. Lewy (Roscher 3, 1264-1273). E. Wüst (PRE 18, 2500-2512).