Hyginus romeinse eigennaam. Vermelding verdienen drie in het latijn schrijvende auteurs en een bisschop van Rome.
(1) Gaius Iulius Hyginus, vrijgelatene van keizer
Augustus,
leerling van
Alexander Polyhistor, vriend
van Ovidius, sinds 28 vC directeur van de nieuwe
palatijnse bibliotheek. H. schreef traktaten over de
steden van Italië, de eigenschappen van de goden,
de penaten, de landbouw en de bijenteelt, en een
commentaar op Vergilius. Van dat alles zijn slechts
fragmenten over. Ten onrechte werd hij vroeger ook
als de auteur van de mythologische en astronomische
geschriften van volgende Hyginus beschouwd.
Lit. E. Diehl (PRE 10, 628-636). Fragmenten bij H. Peter,
Historicorum Romanorum Reliquiae 2 (Leipzig 1906) 72-77.
- H. Bardon, La littérature latine inconnue 2 (Paris 1956)
92- 1 1 5.
(2) Hyginus 'Mythographus' (2e eeuw nC), auteur van een
mythologisch en een astronomisch handboekje. Het
eerste, bewaard gebleven in een bewerkte vorm,
sinds de editio princeps van J. Mycellus (Basel 1535)
Fabulae, maar oorspronkelijk vermoedelijk Genealogiae
getiteld, bevat stambomen van goden en helden,
220 korte verhalen en 57 z.g. Indices (lijsten
van groepen van mythologische en legendarische
personen); het gaat terug op een griekse bron en is
om. belangrijk omdat het enig materiaal verschaft
voor de reconstructie van verloren gegane griekse
tragedies. Het astronomische handboekje, dat blijkens
het grote aantal bewaard gebleven handschriften
ook in de middeleeuwen veel gebruikt werd,
behandelt in vier boeken niet alleen de hoofdzaken
der sterrenkunde, maar ook sagen die bij sterrenbeelden
behoren; de bron is een verloren gegane
commentaar op Aratus
van Eratosthenes.
Lit. Uitgaven: B. Bunte, Hygini Fabulae (Leipzig 1857). H.
J. Rose, Id. (Leiden 1933, ²1963). Engelse vertaling: M. Grant.
The Myths of H. (Manhattan 1960). - B. Bunte, Hygini Astronomica
(Leipzig 1875). L. Fitzgerald, Id. (Diss. St. Louis
1967). - J. Tolkiehn (PRE 10, 636-651).
(3) Hyginus 'Gromaticus',
romeinse landmeter, tijdgenoot
van Frontinus (ca. 100 nC). Van zijn traktaat
over landmeetkunde zijn drie 'hoofdstukken' bewaard
gebleven. Twee andere onder zijn naam
overgeleverde geschriften, een Constitutio limitum
(Vaststelling van grenzen) en een Liber de munitionibus
castrorum (De versterking van legerkampen),
worden hem vermoedelijk ten onrechte toegeschreven.
Lit. Uitgaven: C. Thulin, Corpus agrimensorum Romanorum
1, 1 (Leipzig 1913) 71-98, 131-171. G. Gemoll, Hygini Gromatici
Liber de munitionibus castrorum (ib. 1879). A. von
Domaszewski, Id. (ib. 1887). A. Grillone, Hygini qui dicitur de metatione
castrorum liber (Leipzig 1977). Met franse vertaling: M. Le
noir, Pseudo-Hygin. Des fortifications du camp (Paris 1979).
Iamblichus: B. Dalsgaard Larsen, Jamblique de Chalcis, exégète
et philosophe 1-2 (Aarhus 1972). [Nuchelmans]
(4) Hyginus,
bisschop van Rome (ca. 138-142), zou uit
Athene afkomstig en de opvolger van Telesphorus
geweest zijn (Eusebius, Historia Ecclesiastica 4,10).
Onder zijn bestuur kwam Cerdo in Rome, evenals
de gnosticus Valentinus (Irenaeus, Adversus
haereses 3,4,2,). De decretalia die aan H. toegeschreven
worden zijn niet authentiek. [Bartelink]