Quintus Hortensius Hortalus (114-50 vC), beroemde
redenaar en politicus, schoonzoon van Quintus
Lutatius Catulus en jeugdvriend van Lucullus
en Sisenna. Hortensius trad reeds op 19-jarige leeftijd
in processen op, verwierf spoedig groot aanzien en
was als redenaar jarenlang de grote rivaal van
Cicero, met wie hij voor de eerste maal de degen
kruiste in 81 vC. In 70 waren ze elkaars tegenstanders
in het proces tegen de beruchte Verres. Hierin
behaalde Cicero een eclatante overwinning;
voortaan was niet meer Hortensius, maar Cicero de beroemdste
redenaar van Rome.
In 69 vC bekleedde Hortensius het consulaat; in 67 en 66
verzette hij zich in de senaat heftig tegen het
verlenen van bijzondere volmachten aan Pompeius.
Kort daarop kwam een zekere toenadering tussen
Hortensius en Cicero tot stand; in de volgende jaren werkten
ze zelfs samen bij de verdediging van Gaius Rabirius
(63), Lucius Murena (63), Publius Sulla (62), Lucius
Flaccus (59) en Publius Sestius (56). Cicero, die
door Hortensius geminacht werd als homo novus, wantrouwde
hem, maar laat in verschillende geschriften
waardering blijken voor zijn grote retorische gaven.
Als redenaar was Hortensius de markantste vertegenwoordiger
in Rome van het z.g. asianisme (Grieken,
Taal en letterkunde D.5); zijn redevoeringen muntten
uit door grote overzichtelijkheid. Er is niets van
bewaard gebleven, evenmin als van zijn overige
werken, waaronder ook gedichten waren. Een borstbeeld
van Hortensius bevindt zich in de Villa Albani (no.
953) in Rome.
Lit. P. Vonder Mühll (PRE 8, 2470-2481). - Testimonia bij
H. Malcovati, Oratorum Romanorum Fragmenta (Turijn
1955) 310-330. [Nuchelmans]