Amyclae (Ἀμύκλαι), oude voor-griekse en griekse
nederzetting op de rechteroever van de Eurotas, ca.
6 km ten zuiden van Sparta, dicht bij het huidige
Tsaousi. De Ilias (2,
584) noemt A. als behorende tot het gezagsgebied
van Menelaüs.
Volgens de overlevering was A. een
van de achaeïsche vestingen die het langst tegen de
aanvallen van de naar het zuiden oprukkende Doriërs
stand hielden. Na haar late verovering (ca. 800
vC) werden de bewoners in Sparta opgenomen met
gelijke rechten als de spartaanse burgers.
De voor-griekse bevolking vereerde in A. de heros (?)
Hyacinthus,
wiens graf zich op een heuvel bij A.
bevonden zou hebben en tot wiens eer ook de latere
griekse bevolking nog de hyacinthia vierde. Na de
dorische invasie werd deze cultus echter grotendeels
verdrongen door de eredienst van
Apollo onder
de titel Karneios, Amyklaios of Hyakinthos. In het
Amyklaion rees een primitief Apollo-beeld van meer
dan 13 m hoogte op uit het midden van een monumentaal,
rijk versierd bouwwerk, de z.g. troon van
Apollo, dat ca. 530 vC door Bathycles van Magnesia
in gemengd dorisch-ionische stijl gebouwd was.
Resten van deze 'troon' zijn aan het licht gekomen
bij de opgravingen van 1890, 1904 (Furtwangler) en
1925. Volgens sommigen bevond zich in A. ook het
graf van Agamemnon en
Cassandra;
Helena en
Clytaemnestra zouden er geboren zijn.
Ten zuiden van A. liggen de koepelgraven van
Vaphio
uit ca. 1500 vC, die voor de begraafplaatsen
van de achaeïsche vorsten van A. worden gehouden;
de gevonden schatten, waaronder de beide beroemde
gouden bekers van Vaphio, zijn thans in het Nationaal
Museum van Athene.
Lit. Pausanias, Periegesis 3, 18. - E. Fiechter, Amyclae, Der
Thron des Apollo (Jahrb. des Deutschen Archäologischen Instituts
33, 1918, 108-245). E. Buschor/W. von Massow, Von
Amyklaion (Mitt. des Deutschen Archäologischen Instituts,
Athenische Abt. 52, 1927). H. Waterhouse, Prehistoric Laconia
(Ann. of the British School at Athens 55, 1960, 67-107;
56, 1961, 114-175). [Nuchelmans]