Arretium

kaartArretium (inwoners Arretini), etruskische, later romeinse stad, gelegen op een hoogte van ca. 300 m tegen de westelijke helling van de Apennijnen, ruim 180 km ten noorden van Rome, waarmee het sinds ca. 200 vC verbonden was door de Via Cassia; thans Arezzo. Arretium was waarschijnlijk de hoofdstad van een der 12 districten van het kerngebied der Etruriërs; in de 5e en 4e eeuw vC was het een bittere vijand van Rome. In het begin van de 3e eeuw kwam de stad onder romeins gezag; in de tweede punische oorlog was zij een belangrijke romeinse vesting. Als municipium en colonia was Arretium tot in de 2e eeuw nC een belangrijk industrie- en handelscentrum, dank zij de vruchtbare omgeving en vooral de vervaardiging en export, sinds ca. 25 vC, van de prachtige aretijnse ceramiek, de z.g. terra sigillata.

Het grondplan van het antieke Arretium is moeilijk te reconstrueren omdat nog slechts schaarse resten van openbare gebouwen teruggevonden zijn, o.a. van een groot amfitheater uit de 2e eeuw nC, een theater en thermen (voornaamste opgravingen in 1883-1887 en 1954-1955).

bronsHet plaatselijke museum is echter rijk aan ceramiek en romeins beeldhouwwerk. In het Museo Archeologico van Florence bevinden zich twee uit Arretium afkomstige bronzen meesterwerken: de befaamde Chimaera, een etruskisch origineel uit de 5e eeuw vC, en een Athene, een kopie naar een grieks voorbeeld uit de 4e eeuw vC (Praxiteles?).


Lit. C. Hülsen (PRE. 2, 1227v). A. Stenico/G. Maetzke (EAA 1, 608-618). - A. Solari, Topografia storica dell' Etruria 1 (Pisa 1915) 163vv. [Nuchelmans]


Kaart