Cyzicus
Cyzicus (Κύζικος), griekse stad in Mysië,
gelegen op de zuidelijke oever van de
Propontis op de
isthmus van het schiereiland Arctonnesus; thans Balkiz.
Als oorspronkelijke bewoners
worden kolonisten uit Thessalië
genoemd, maar ca. 756
en 675 koloniseerden de Milesiërs
deze streek. De
gunstige ligging van C. bood commerciële voordelen
en de electron-staters van C. (Κυζικηνοί) waren dan
ook lange tijd een gewild betaalmiddel (zie foto hiernaast). Aangesloten
bij de attische zeebond, wisselde C. in 412 vC van
partij; hier versloeg Alcibiades
in 410 de spartaanse
vloot. 
Na 387 (koningsvrede) behoorde de stad bij
Perzië, in de hellenistische tijd aanvankelijk bij het
rijk der Seleuciden,
later bij dat van
Pergamum. In
de romeinse provincie Asia was C. een
civitas libera,
totdat dit recht in 25 nC ontnomen werd. In de keizertijd
werd de stad herhaaldelijk door ernstige aardbevingen
getroffen. Hadrianus
restaureerde de geweldige
Zeus-tempel. Van de oude stad zijn nog resten
van de muren, van een theater en van een
amfitheater te zien.
Lit. K. Regling (PRE 12, 224-228). W. Ruge (PRE 12, 228- 233). A. di Vita (EAA 2, 701v). - F. Hasluck, C. (Cambridge 1910). [J. A. de Waele]