Helvetiërs (latijn Helvetii), keltische stam, die
oorspronkelijk in Zuid-Duitsland woonde. Vandaar
trok hij in de 2e eeuw vC zuidwaarts en vestigde
zich in het huidige Zwitserland tussen Rijn, Jura en
Meer van Genève. Een deel van de H. nam deel
aan de gallische tochten van de Cimbren (113-102
vC). In 58 vC verlieten de H. wegens overbevolking
Zwitserland en trachtten nieuwe woonplaatsen
te vinden in het zuidwesten van Gallië. Dit werd
echter verijdeld door Caesar,
die hen bij Bibracte
versloeg, de overlevenden naar Zwitserland terug
zond en een verbond met hen sloot. De coloniae
Augusta Raurica (Augst bij Bazel) en Iulia
Equestris (Nyon bij Genève) werden gesticht om een
herhaling van de poging te voorkomen.
Sinds ca. 15 vC behoorden de H. bij de provincie
Gallia Belgica, later bij
Germania Superior; hun
hoofdstad was Aventicum (Avenches), dat in
74 nC romeinse colonia werd. Nadat het vooral in
de 2e eeuw nC een betrekkelijk grote welvaart had
gekend, was het gebied der H. vanaf 260, toen de
germaanse limes
opgegeven werd, blootgesteld
aan de strooptochten van de Alamannen en
andere stammen. Ca. 401 moesten de Romeinen
Helvetia ontruimen. Niet lang daarna werd het door
Bourgondiërs en Alamannen bezet.
Lit. Haug (PRE 8, 209-216). Th. Mommsen/G. Walser, Die Schweiz in
römischer Zeit (Zürich 1966). F. Staehelin, Die Schweiz in
römischer Zeit (Basel 1927, ³1948). E. Meyer, Die Schweiz in
im Altertum (Bern 1946). [Nuchelmans]