Morgantina (Μοργαντίνη, τὸ Μοργάντιον), stad van de Siculi in het centrum van
Sicilië 9 km ten noorden van Piazza Armerina. Vondsten van
Ausonische keramiek wijzen erop dat Italische immigranten in de 11e eeuw
vC. Sicilië zijn binnengetrokken. De urbanisering van Morgantina
begon rond 560 vC., toen Grieken van de oostkust van Sicilië zich
vestigden in de 'citadella'. De stad leefde in vrede in vrede met de
Siculi, totdat Ducetius in 459 M. vernietigde. Na zijn nederlaag kwam
M. in het bezit van Syracuse,
maar deze stond het af aan Camarina.
In 396 vC werd de stad veroverd door
Dionysius.
Volgens de archeologische
vonsten maakte M. in de tijd van
Timoleon
een periode van bloei mee.
Vooral in de tijd van
Agathocles en
Hiero II bloeide
de stad als nooit
tevoren. In de 2e Punische Oorlog werd M. nadat de stad 2 maal afgevallen
was, pas in 211 definitief door de Romeinen veroverd en aan Spanjaarden
als dank voor hun diensten overgegeven. M. kreeg de status van een
civitas decumana. In de slavenopstand van 104 vC. speelde M. een
belangrijke rol. Verres,
gouverneur van Sicilia, plunderde M. volledig.
De stad is hier nooit bovenop gekomen.