Nicaea

Naam van 2 steden (Νίκαια):

kaart(1) Nicaea, een van de belangrijkste steden van Bithynië, gelegen op de oostelijke oever van het Ascania-meer (Iznik Gölu) ca. 40 km ten zuidzuidwesten van Nicomedia; thans Iznik. De stad, die schilderachtig en zeer gunstig gelegen was aan een van de grote handelsroutes van Byzantium naar het Oosten, heette tot in de 4e eeuw vC Helicore of Ancore. Na de slag bij Ipsus (301 vC) werd ze veroverd door Lysimachus, die haar de naam van zijn eerste gemalin gaf. Na Lysimachus' nederlaag en dood (281) viel N. toe aan het jonge koninkrijk Bithynië. Sinds 264 vC was het de rivaal van de hoofdstad Nicomedia en het bleef dat ook nadat Bithynië in 74 vC een romeinse provincie geworden was. Handel en nijverheid bloeiden er, ondanks vele aardbevingen (32, 120, 362, 368 nC) en plunderingen in de latere oudheid.

In 325 nC werd in N. door Constantijn de Grote, die er een zomerpaleis had, het eerste algemene concilie bijeengeroepen, dat door ca. 300 bisschop pen bijgewoond werd en o.a. de geloofsbelijdenis van N. (Symbolum Nicaenum) opstelde; ook het zevende algemene concilie, in 787, werd in N. gehouden.

Van de antieke stad, waarin nog geen systematische opgravingen hebben plaats gehad, zijn de dubbele omwalling (voor een klein deel uit de romeinse, voor het overige uit de vroegbyzantijnse periode), aquaducten en resten van een theater bewaard gebleven.


Lit. Dio Chrysostomus, Redevoering 39. - W. Ruge (PRE 17, 226-243). N. Bonacasa (EAA 5, 452v). - A. Schneider/W. Karnapp, Die Stadtmauer von Iznik (Istanbuler Forschungen 9, Berlin 1938). A. Schneider, Die römischen und byzantinischen Denkmäler von Iznik (Istanbuler Forschungen 16, ib. 1943).


Kaart

kaart(2) Nicaea, griekse kolonie in Zuid-Frankrijk, thans Nice. Het oude Nice lag op de Kasteelheuvel (Colline du Chateau), die uitkijkt over de oude stad en de haven. De enige resten van Nicaea zijn keramische fragmenten, misschien afkomstig van de Grieken uit Marseille uit de 6e of 5e eeuw vC. De Griekse kolonie Νίκαια werd door Massalia gesticht en lag waarschijnlijk in de huidige oude stad (Vieux Nice), waar de rivier de Paillon in zee inmondt. thermenDe naam Nikaia kan komen van "Nike", of overwinning, die volgde op de nederlaag van de plaatselijke Ligurische stam. Ofschoon er een Griekse acropolis was op de Colline du Chateau, woonden de Grieken waarschijnlijk samen met de Liguriërs. In 154 vC hielpen de Romeinen Massalia met de verdediging van Nikaia en Antipolis (Antibes) tegen de aanval van andere (niet-Vediantii) Liguriërs. Aan de linkerzijde van de rivier de Paillon ligt Cemenelum dat nu een buitenwijk van Nice en thermen en een amphitheater kent.


Kaart