Ravenna

kaartRavenna, oude italische stad gelegen aan de zuidelijke rand van de uitgestrekte Po-delta, dicht bij de kust van de Adriatische Zee, waarvan zij thans tengevolge van een wijziging van de kustlijn ca. 12 km verwijderd is. R. werd vermoedelijk gesticht door Etruriërs, maar in de historische periode werd het bewoond door Umbriërs. Sinds het einde van de 3e eeuw vC met Rome verbonden, verwierven de bewoners ca. 49 vC het romeinse burgerrecht; ze behoorden tot de tribus Camilia en hun stad was een municipium.

De geschiedenis van R. nam een ingrijpende wending toen Augustus besloot hier een van de twee grote italische vlootbases Misenum) in te richten.

De eigenlijke oorlogshaven werd aangelegd in de zuidelijke voorstad Classis, nabij het tegenwoordige S. Apollinare in Classe; ze werd door een kanaal met een van de zuidelijke Po-armen ten noorden van de stad verbonden.

maus van galla
Het mausoleum van Galla Placidia
maus van theodorik
Het mausoleum van Theodorik
Daarna ontwikkelde R., dat bovendien een handelshaven kreeg, zich snel tot een bloeiend handelscentrum met een cosmopolitische bevolking, die o.a. van de scheepsbouw en de linnenindustrie leefde. Ca. 404 nC werd de stad om haar veiligheid - de omgeving was zeer moerassig door keizer Honorius tot zijn residentie gemaakt; zij bleef dit onder zijn westromeinse opvolgers en onder de germaanse koningen Odoacer en Theoderik de Grote. Van 540 tot 751 resideerde in R. de exarch (keizerlijke gouverneur) van byzantijns Italië, het 'exarchaat van Ravenna'.

De overblijfselen uit de eeuwen vC en de eerste eeuwen nC zijn in R. betrekkelijk schaars; de vele indrukwekkende monumenten van - hoofdzakelijk kerkelijke - bouw- en mozaïekkunst die er thans nog te zien zijn, dateren uit de 5e eeuw en later o.a. het mausoleum van Theodorik de Grote.


Lit. A. Rosenberg (PRE 1 A, 300-305). F. Deichmann (EAA 6, 609-641). - G. Finsler, R. in der römischen Kaiserzeit (Zürich 1885). E. Hutton, The Story of R. (London 1926). G. Bovini, Monumenti antichi di R. (Milaan 1952). E. Uehli, Die Mosaiken von R.4 (Basel 1957). G. Bermond Montanari e.a., Studi storici topografici ed archeologici sul 'Portus Augusti' di R. (Ravenna 1961). G. Bovini, R. romana, paleocristiana e paleobizantina (Bologna 1962). Id., Saggio di bibliografia su R. antica (ib. 1968). F. Deichmann, R., Hauptstadt des spätantiken Abendlandes. Geschichte und Monumente 1-3 (Baden-Baden 1958; Wiesbaden 1969-1974). - Tijdschrift: Felix Ravenna (1911vv). [Nuchelmans]


Kaart