Sinope

kaartSinope (Σινώπη), belangrijke griekse havenstad, gelegen op de isthmus van een schiereiland ongeveer halverwege de noordkust van Klein-Azië, thans Sinop geheten. S., de oudste griekse volksplanting aan de Zwarte Zee, werd ca. 630 vC gesticht door Milete en werd vervolgens zelf de moederstad van een aantal kolonies, o.a. van Cotyora, Cerasus en Trapezus. Van de 6e tot de 4e eeuw vC beleefde de stad, die het eindpunt was van een oude handelsroute tussen de Eufraat en de Zwarte Zee, een periode van grote bloei, deels door de export van o.a. vis en hout, deels als overslagplaats van handelswaren afkomstig uit Cappadocië en het overige kleinaziatische binnenland, waaronder de z.g. μιλτός Σινωπική, 'sinopische rode aarde', d.w.z. rood arsenicum-erts, dat vooral voor de bereiding van verfstoffen gebruikt werd (vgl. latijn sinopis, frans sinople, nederlands sinopel). De stad schijnt maar kort onder perzische heerschappij te hebben gestaan. In 183 vC werd zij door Pharnaces I van Pontus veroverd, die haar tot hoofdstad van Pontus maakte; in 70 vC werd zij door de romeinse veldheer Lucullus ingenomen. Julius Caesar stichtte er in 47 vC een romeinse kolonie, Colonia Iulia Felix, die tot in de late oudheid welvarend bleef.

S. was de geboorteplaats van koning Mithridates de Grote, van de wijsgeer Diogenes en van de blijspeldichter Diphilus.

De turkse en duitse opgravingen, sinds 1951, hebben o.m. interessante laat-archaïsche grafsteles en ceramiek aan het licht gebracht, alsmede resten van een hellenistische tempel (van Sarapis?). Op de Peutinger kaart (foto rechts) staat S. linksboven.


Op de kust ligt het fort uit de tijd van de Kruisvaarders, dat is gebouwd op hellenistische funderingen.


Lit. W. Ruge (PRE 3A, 252-255). - D. M. Robinson, Ancient S. (American Journal of Philology 27, 1906, 125-153, 245-279). E. Akurgal, Zwei Grabstelen vorklassischer Zeit aus S. (111. Winckelmanns Programm, Berlin 1955). E. Akurgal/L. Budde, Vorlaufiger Bericht über die Ausgrabungen in S. (Ankara 1956). Y. Boysal, Ueber die alteren Funde von S. und die Kolonisationsfrage (Archäologischer Anzeiger 74, 1959, 8-20). [Nuchelmans]


Kaart