Usipeten

kaartUsipeten (latijn Usipetes), westgermaanse stam, die ca. 58 vC samen met de Tencteri door de Sueben uit zijn woongebied langs de Lippe verdreven werd en, na drie jaar rondgezworven te hebben, de Rijn trachtte over te steken om ten westen daarvan nieuwe woonplaatsen te zoeken. Dit werd hun belet door de aldaar wonende Menapiërs, maar dezen wisten zij bij verrassing te verslaan. Vervolgens trokken U. en Tencteri in 55 vC langs de Maas zuidwaarts tot in het land van de Eburonen en Condrusi. Bevreesd voor een gezamenlijk optreden van Germanen en Galliërs, trok de romeinse veldheer Julius Caesar hun tegemoet; na vergeefse onderhandelingen bracht hij hun een vernietigende nederlaag toe. Alleen een groot deel van de ruiterij der U. en Tencteri ontkwam aan de slachting en kon zich aan de overzijde van de Rijn bij de Sugambriërs in veiligheid brengen. Dit treffen met de Germanen deed Caesar besluiten tot zijn eerste expeditie ten oosten van de Rijn.

Ca. 40 jaar later, in 16 vC, drongen U. en Tencteri, samen met de Sugambriërs, wederom Gallië binnen en versloegen daar de romeinse stadhouder van Gallia comata, Marcus Lollius, waarbij ze zelfs de standaard van het vijfde legioen buit maakten (clades Lolliana), maar in 11 vC werden ze door Drusus maior definitief aan het romeinse gezag onderworpen.

Bij de opstand der Bataven (69-70) schaarden de U. zich aan de zijde der opstandelingen en namen deel aan het beleg van Mogontiacum (Mainz). In de 3e eeuw zijn ze opgegaan in de Franken.


Lit. Caesar, De bello Gallico 4, 1-16. - S. Gutenbrunner (PRE 9A, 1087-1089). [Nuchelmans]


Kaart