Cambyses (Καμβύσης, perzisch Kambujiya), naam van twee koningen uit de perzische dynastie der Achaemeniden.
(1) Cambyses
(ca. 602-559), koning van Perzië en een deel
van Elam, vader van de stichter van het grote perzische
rijk, Cyrus maior.
(2) Cambyses,
zoon van Cyrus maior en Cassandane,
koning van het perzische rijk van 530 tot 522. Zijn
grootste daad was de verovering van
Egypte (525),
dat hij in een personele unie met de perzische kroon
verbond; ook Libië en
Nubië onderwierp hij. Plannen
om Carthago en
Ethiopië te veroveren mislukten
echter. Het is mogelijk dat deze tegenslagen
hem gemaakt hebben tot de uitzinnige wreedaard
van wiens wandaden Herodotus vertelt. C. stierf in
Syrië toen hij uit Egypte naar Perzië terugkeerde
om aldaar de opstand te onderdrukken van de magiër
Gaumata, die zich uitgaf voor Cambyses' door
deze zelf vermoorde halfbroer Smerdis. C. was
gehuwd met zijn zuster Atossa.
Lit. Herodotus 3, 1-28 en 61-66. C. F. Lehmann-Haupt
(PRE 10, 1810-1823). - J. V. Prasek, Kambyses (Der alte
Orient 14, 2, 1913). [Nuchelmans]