Antiope
Antiope (Ἀντιόπη), naam van twee vrouwen uit de griekse sagenwereld:
(1) Antiope, legendarische dochter van Ares en de nimf Otrere, koningin van de Amazonen, zuster van Hippolyte. Tijdens een expeditie tegen de Amazonen werd de atheense koning Theseus verliefd op A. en schaakte haar; zij schonk hem een zoon, Hippolytus. De Amazonen deden, om A. terug te halen, een inval in Attica, bezetten de Areopaag en werden slechts met grote moeite verdreven. Over de dood van A. waren verschillende verhalen in omloop: volgens sommigen zou ze aan Theseus' zijde gesneuveld zijn in de strijd tegen haar stamgenoten, volgens anderen vond ze de dood in een opstand tegen Theseus, toen deze Phaedra wilde huwen. Een prachtige archaïsche groep uit het gevelveld van de Apollo-tempel in Eretria (eind 6e eeuw; museum van Chalcis) beeldt de ontvoerde A. in de armen van Theseus uit. Ook op ceramiek is de ontvoering dikwijls weergegeven.
Lit. K. Wernicke (PRE 1, 2497-2500). A. Klügmann (Roscher 1, 382v).
D. von Bothmer, Amazons in Greek Art (Oxford 1957).
(2) Antiope, legendarische dochter van de riviergod Asopus of van de thebaanse koning Nycteus en Polyxo. Door Zeus in de gedaante van een sater verleid, vluchtte A. uit schaamte de bergen in, waar ze werd aangetroffen door koning Epopeus van Sicyon, die haar tot vrouw nam. Nycteus stierf van wanhoop nadat hij de regering overgedragen had aan zijn broer Lycus. Deze verwoestte Sicyon, doodde Epopeus, voerde A. gevankelijk mee naar Thebe en gaf haar als slavin aan zijn gemalin Dirce, die A. hardvochtig behandelde. Zie verder s.v. Amphion. De ontmoeting van Zeus en A. inspireerde veie schilders van de barok en de 18e eeuw, o.a. Titiaan (ca. 1560; Louvre), J. Jordaens (1650; Grenoble) en Watteau (Louvre).
Lit. K. Wernicke (PRE 1, 2495-2497). Schirmer (Roscher 1, 380v).
[Nuchelmans]
