(1) Ulpius Marcellus, romeinse rechtsgeleerde uit de tweede helft van de 2e eeuw nC, lid van de kroonraad van Antoninus Pius en Marcus Aurelius. Onder zijn talrijke, slechts uit citaten bekende, werken namen de Digesta (31 boeken) de voornaamste plaats in, een casuïstisch-dogmatische verhandeling, die door Ulpianus in diens commentaar op het Edictum werd gebruikt en in speciale Notae besproken; ook Cervidius Scaevola wijdde er een bespreking aan.
M. schreef ook een kritiek op de Digesta van Iulianus
en op Pomponius' Regulae, een verzameling
Responsa (1 boek), een commentaar op de Lex Iulia
et Papia (6 boeken) en een werk De officio consulis
(5 boeken). M. was een zelfstandig denker van grote
scherpzinnigheid en een groot criticus, die door
latere juristen graag werd geciteerd.
Lit. Th. Mayer-Maly (PRE 9, 570v). [A.J.Janssen]
(2) Marcellus van Side, arts uit de 2e eeuw nC, vriend
van Herodes Atticus.
M. schreef een leerdicht
Ἰατρικά in 42 boeken, waarin hij een groot aantal
dierlijke, plantaardige en andere grondstoffen behandelde
en de geneesmiddelen die daaruit bereid
kunnen worden. Van dit werk bezitten we, afgezien
van excerpten bij latere auteurs, slechts 101 versregels
over vissen en de daaruit bereide medicijnen.
Lit. Fragmenten bij E. Heitsch, Die griechischen Dichterfragmente
der römischen Kaiserzeit 2 (Göttingen 1964) 16-22.
- W. Kroll (PRE 14, 1496-1498). - M. Wellmann, M. vom
Side als Arzt und die Koiraniden des Hermes Trismegistos
(Philologus, Suppl. 27, 2, 1934).
(3) Marcellus Empiricus
uit Burdigala (Bordeaux) schreef in
het begin van de 5e eeuw nC een werk De medicamentis,
een receptenboek dat ook veel huismiddeltjes
en belezingsformules bevat. Het is sterk afhankelijk
van de z.g. Medicina Plinii en door zijn
taal een belangrijke bron voor onze kennis van het
vulgair latijn. Of M. zelf arts was, wordt betwijfeld.
Lit. Uitgave: M, Niedermann/E. Liechtenhan, Marcelli de
medicamentis liber² (Corpus Medicorum Latinorum 5, Berlin
1968; met duitse vertaling van J. Kollesch en D. Nickel).
- F. Kind (PRE 14, 1498-1503). - E. Liechtenhan, Sprachliche
Bemerkungen zu M. Empiricus (Diss. Basel 1917).
[Nuchelmans]