Apulië
Onder Apulia verstonden de Romeinen een
landstreek in Zuid-Italië, die zich tussen de Apennijnen
en de Adriatische Zee uitstrekte van de Mons
Garganus tot aan Tarente
en niet de 'hak' van Italië
omvatte, die in de Oudheid, anders dan tegenwoordig,
Calabria
heette; thans Puglie. Het noordelijke deel van A. is tamelijk vlak
en vruchtbaar, het zuidelijke deel is heuvelachtig.
A. werd in de Oudheid bewoond door de Apuli
(rond de Garganus) en de messapisch
(Messapiërs)
sprekende Daunii en Peucetii. Ofschoon er
geen griekse kolonies werden gesticht, werd het land
van de 6e tot de 4e eeuw vC sterk gehelleniseerd.
Tussen 326 en 317, in de tweede samnitische oorlog,
kwam het onder romeins gezag, gedeeltelijk uit vrije
wil. Tijdens de strijd van de Romeinen tegen
Tarente
en Pyrrhus
bleef A. Rome trouw, maar in de tweede
punische oorlog koos het grotendeels de zijde van
Hannibal; op apulische bodem vond ook de bekende
slag bij Cannae
(216 vC) aan de rivier de Aufidus
plaats. Van de in deze oorlog doorstane plunderingen
heeft het land zich nooit meer hersteld; de landbouw
ging ten onder. De apulische wol bleef echter
beroemd. 
Toen keizer Augustus
Italië in elf regiones
verdeelde, voegde hij A. met Calabria en het gebied
rond Beneventum samen tot de regio II. De
belangrijkste steden van A. waren Ausculum,
Luceria,
Canusium,
Venusia en
Barium.
Pas in de laatste decennia is A. voorwerp van systematisch
archeologisch onderzoek geworden. Een zekere
vermaardheid bezit de reeds langer bekende
inheemse geometrische ceramiek met haar grillige
vormen en merkwaardige kleuren; over de datering
(650-300 vC? of later?) bestaat geen eenstemmigheid.
Daarnaast zijn prachtige specimina van ter
plaatse vervaardigde ceramiek in attische stijl (ca.
425-300 vC) aan het licht gekomen.
Lit. C. Hülsen (PRE 2, 288-290). A. Stenico (EAA 1, 502-509). M. A. del Chiaro (EAA 4, 1081v). - M. Mayer, Apulien vor und während der Hellenisirung (Leipzig/Berlin 1914). M. Gervasio, Bronzi arcaici e ceramica geometrica nel Museo di Bari (Bari 1921). A. D. Trendall/A. Cambitoglou, The Red-Figured Vases of Apulia 1-2 (Oxford 1978-1982). [Nuchelmans]