Pessinus (Πεσσινοῦς), phrygische, later galatische
stad in Klein-Azië, gelegen op een belangrijk
knooppunt van wegen ca. 135 km ten zuidwesten van
Ancyra (Ankara) en ca. 60 km ten zuidwesten van
Gordium. P. was sinds onheuglijke
tijden tot in de 4e eeuw nC het centrum van de
kleinaziatische Cybele-cultus;
het ontwikkelde
zich al vroeg tot een machtige en zeer rijke
priesterstaat met een bloeiende jaarmarkt.
De Galaten,
waarvan de Tolistoagii zich in de omgeving van de
stad vestigden (ca. 230 vC), schijnen haar betrekkelijk
met rust te hebben gelaten; ook de heerschappij
van Pergamum
over P. duurde slechts kort (228 tot
223 en 183 tot 166). Sinds 166 vC maakte het, met
vele privileges, deel uit van het koninkrijk
Galatië,
sinds 25 vC van de provincie Galatia. Bekend is het
romeinse gezantschap dat in 204 vC na raadpleging
van de sibyllijnse boeken
naar P. gezonden werd en
het cultusbeeld van Cybele naar Rome overbracht,
waar aldus de eredienst van de
Magna Mater
geintroduceerd werd.
Belgische opgravingen onder leiding van P.
Lambrechts hebben sinds 1967 in het ruïnenveld bij
Ballihisar, dat in de laatste eeuwen als steengroeve
gebruikt is, veelbelovende resultaten geboekt; aan
het licht kwamen de resten van een tempel (van Cybele) uit de le
eeuw nC en van een interessante waterleiding, alsmede
typische romeinse graven uit de 3e en 4e eeuw. (Op de foto de trappen
van het heiligdom, die tevens dienst deden als zitplaatsen voor het
theater)
Lit. W. Ruge (PRE 19, 1104-1113). - K. Bittel, Beobachtungen in P. (Archäologischer Anzeiger 85 1967, 142-150). P. Lambrechts, Inscriptions inédites de Pessinonte (Antiquité Classique 37, 1968, 540-550). Id., Les fouilles de Pessinonte (ib. 38, 1969, 121-146; 41, 1972, 156-173). E. Akurgal, Ancient Civilizations and Ruins of Turkey (Istanbul 1970) U7v. [Nuchelmans]