Spina
Spina, oude etruskische stad in de Po-delta,
gelegen ca. 30 km ten noorden van Ravenna aan
de antieke kust van de Adriatische Zee, die ter
plaatse ca. 10 km ten westen van de huidige kustlijn
liep. Hier vestigden zich in de 6e eeuw vC
Etruriëers,
misschien in een reeds bestaande
nederzetting. De stad, die ook een belangrijke griekse
bevolkingsgroep herbergde, dankte haar grote bloei,
die in de 5e eeuw vC viel, aan de levendige
transito-handel tussen de Etruriërs in de Po-vlakte en
Griekenland, met name Athene. Hiervan getuigt
de grote hoeveelheid uit Attica geïmporteerde roodfigurige
ceramiek van eminente kwaliteit en met
schilderingen van de beroemdste vazenschilders
(o.a. de schilder van
Brygus, die van
Cleophon,
de Niobiden-schilder
en de
Penthesileaschilder)
die bij opgravingen aan het licht is
gekomen, naast bronzen beeldjes en eenvoudiger
vaatwerk van inheems fabrikaat.
De herontdekking van de antieke stad in de lagune is een gecompliceerde aangelegenheid geweest. Nadat in 1922 bij normalisatie-werkzaamheden de uitgestrekte necropool gevonden was, waarin successievelijk meer dan 4000 graven blootgelegd konden worden, slaagde men pas in 1956, door toepassing van een vernuftige bezaaiingsmethode en daaropvolgende luchtfotografie, erin de plaats van de stad zelf vast te stellen. Deze was gebouwd volgens het 'dambordpatroon' (Hippodamus) en werd door kanalen doorsneden.
In de loop van de 4e eeuw vC zette de neergang van S. in, als gevolg van de expansie van de Galliërs in de Po-vlakte en vermoedelijk ook in verband met wijzigingen van de waterstand in de delta. Het einde kwam door een beleg van de Galliërs ca. 300 vC.
De rijke archeologische vondsten zijn ondergebracht
in een speciaal daartoe ingericht museum te Ferrara.
Lit. H. Philipp (PRE 3A, 1781-1783). N. Alfieri/P. Arias (EAA 7, 446-453). - N. Alfieri/P. Arias/M. Hirmer, S. Die neuentdeckte Etruskerstadt und die griechischen Vasen ihrer Graber (München 1958). N. Alfieri/P. Arias, S. Guida al Museo Archeologico in Ferrara (Florence 1960). S. Aurigemma, Scavi di S. La necropoli di S. in Valle Trebba (Rome 1960-1965). [Nuchelmans]