Incubatie

Incubatie (ἐγκοίμησις) wordt in de antieke godsdienstgeschiedenis het gebruik van de tempelslaap genoemd, waarbij zieken of andere hulpbehoevenden zich in een heiligdom te slapen legden - soms op de huid van een pasgeofferd dier - om een droom te krijgen waarin de aangeroepen godheid aanwijzingen gaf omtrent de te gebruiken genees- of andere middelen. De i. werd voorafgegaan door vasten, reinigingsriten en offers en gevolgd daor dankoffers en het schenken van ex-voto's. In de oudere tijd werd de i. vooral gepraktiseerd in de heiligdommen van chtonische godheden als Gaia en Hades en van bepaalde heroën (Amphiaraüs), sinds de 5e eeuw vC hoofdzakelijk in de heiligdommen van de genezende heilgod Asclepius te Epidaurus, Pergamum, Cos, Rome en elders. Uit Epidaurus, waar speciale lighallen voor de zieken werden gebouwd, zijn in inscripties vele verslagen van miraculeuze genezingen door i. bewaard gebleven. In de hellenistische tijd en later kwam i. ook voor in de tempels van Isis en Sarapis.


Lit. Iamblichus, De mysteriis 3, 2. - L. Deubner, De incubatione capita IV (Leipzig 1900). M. Hamilton, Incubation or the Cure of Diseases in Pagan Temples and Christian Churches (St. Andrews 1906). O. Weinreich, Antike Heilungswunder (Religionsgeschichtliche Versuche und Vorarbeiten 8, 1, Giessen 1909). R. Herzog, Die Wunderheilungen von Epidauros (Philologus, Suppl. 22, 3, 1936). E. J. and L. Edelstein, Asclepius. A Collection and Interpretation of the Testimonia 1-2 (Baltimore 1945). [Nuchelmans]


Register