Incubatie (ἐγκοίμησις) wordt in de antieke godsdienstgeschiedenis
het gebruik van de tempelslaap
genoemd, waarbij zieken of andere hulpbehoevenden
zich in een heiligdom te slapen legden - soms op
de huid van een pasgeofferd dier - om een droom
te krijgen waarin de aangeroepen godheid aanwijzingen
gaf omtrent de te gebruiken genees- of andere
middelen. De i. werd voorafgegaan door vasten,
reinigingsriten en offers en gevolgd daor dankoffers
en het schenken van ex-voto's. In de oudere
tijd werd de i. vooral gepraktiseerd in de heiligdommen
van chtonische godheden
als Gaia en
Hades en van bepaalde heroën
(Amphiaraüs),
sinds de 5e eeuw vC hoofdzakelijk in de heiligdommen
van de genezende heilgod
Asclepius te
Epidaurus,
Pergamum,
Cos, Rome en elders. Uit
Epidaurus, waar speciale lighallen voor de zieken
werden gebouwd, zijn in inscripties vele verslagen
van miraculeuze genezingen door i. bewaard gebleven.
In de hellenistische tijd en later kwam i. ook voor
in de tempels van Isis en Sarapis.
Lit. Iamblichus, De mysteriis 3, 2. - L. Deubner, De incubatione
capita IV (Leipzig 1900). M. Hamilton, Incubation or
the Cure of Diseases in Pagan Temples and Christian
Churches (St. Andrews 1906). O. Weinreich, Antike Heilungswunder
(Religionsgeschichtliche Versuche und Vorarbeiten
8, 1, Giessen 1909). R. Herzog, Die Wunderheilungen
von Epidauros (Philologus, Suppl. 22, 3, 1936). E. J. and L.
Edelstein, Asclepius. A Collection and Interpretation of the
Testimonia 1-2 (Baltimore 1945). [Nuchelmans]