Nisus (Νῖσος), griekse naam.
(1) Nisus, legendarische koning van Megara, zoon van Pandion en broer van de atheense koning Aegeus. N. had; een gouden of purperen haarlok waarvan zijn leven afhing. Toen de kretenzische koning Minos Megara belegerde, werd Nisus' dochter Scylla verliefd op Minos en trok haar vader in zijn slaap de haarlok uit, waarop hij stierf en de stad veroverd werd. Minos echter verafschuwde haar daad en liet haar in zee werpen; volgens een andere versie sprong zij in zee om Minow schip te volgen en werd toen in de watervogel Ciris veranderd. N. zou na zijn dood in een zeearend veranderd zijn.
Lit. Pseudo-Vergilius, Ciris. Ovidius, Metamorfosen 8, 6-151.
(2) Nisus, legendarische Trojaan, gezel van Aeneas en vriend van Euryalus. Toen Aeneas bij koning Euander was om hulp te vragen in zijn strijd tegen Turnus, en Turnus met zijn Rutuliërs het trojaanse kamp omsingelde, boden beide vrienden zich aan om door de vijandelijke linies heen naar Aeneas te gaan en deze op de hoogte te stellen. Nadat ze een bloedbad onder de slapende vijanden hadden aangericht, werden ze bij het aanbreken van de dag door ruiters opgemerkt: Euryalus werd gegrepen en gedood, N. vond de dood terwijl hij zijn vriend wilde wreken. De creatie van dit klassieke vriendenpaar wordt gewoonlijk aan Vergilius toegeschreven.
Lit. Vergilius, Aeneis 5, 296-361; 176-502. [Nuchelmans]