Aeolis
Aeolis of Aeolië (Αἰολίς) heette in de Oudheid het noordelijk deel van de door Grieken bewoonde westkust van Klein-Azië vanaf de Hellespont tot de omgeving van Smyrna met inbegrip van de eilanden Lesbus en Tenedus. De A. ontleende haar naam aan de vele nederzettingen van aeolische Grieken. Tegen het einde van het 2e millennium vC vestigden zich Aeoliërs uit Boeotië en Thessalië, tot emigratie gedwongen door de invallen van nieuwe stammen in hun moederland, op Lesbus, vanwaar ze geleidelijk Tenedus en de tegenoverliggende kusten koloniseerden. Het meest noordelijke deel, de zg. Troas, werd eerst veel later, vermoedelijk niet voor de 7e eeuw vC, door secundaire kolonisatie in bezit genomen. Hoewel voor het merendeel aan de kust gelegen, dankten de nederzettingen in het vruchtbare A. hun welvaart voornamelijk aan de landbouw, slechts op Lesbus en in Cyme speelde ook de handel een rol van betekenis. De zuidelijke steden van de Aeolis waren verenigd in een Twaalfstedenbond, waarvan de oorsprong wel van godsdienstige aard was. Tot deze bond behoorden Aegae, Aegirusa, Cilla, Cyme, Gryneum, Larisa, Myrina, Neontichus, Notium, Pitane, Smyrna (ca. 700 hersticht door Ioniërs en sindsdien ionisch) en Temnus. De belangrijkste steden in het noorden, die in de keizertijd de ilische stedenbond vormden, waren Antandrus, Assus, Cebrene, Gargara, Ilium, Neandria en Scepsis.
Ca. 550 vC kwam de A. onder lydische heerschappij,
vanaf ca. 530 tot 478 behoorde de streek tot het perzische
rijk, vervolgens met onderbrekingen en voor
een deel tot de
attisch-delische zeebond. Later stond
het gebied onder Macedonië
(302-281), Syrië (281-261)
en Pergamum (261-133), waarna het deel uitmaakte
van de romeinse provincie Asia.
Lit. E. W. Buisson, Die aolisch-ionische West-Küste
Kleinasiens (Diss. Erlangen 1917). L. Robert, Les villes d'Asie
mineure² (Paris 1962). J. Bérard, L'expansion et la colonisation
grecques jusqu'aux guerres médiques (Paris 1960) 34-38. J. M.
Cook, Greek Settlement in the Eastern Aegean and Asia
Minor (Cambridge Ancient History I, no. 38, Rev. Ed. Cambridge
[Nuchelmans]