Smyrna
Smyrna (Σμύρνα), griekse havenstad op de
westkust van Klein-Azië, gunstig gelegen aan de Golf
van S., thans Izmir. De oudste
griekse nederzetting met de naam S. lag 4 km ten
noorden van het latere en tegenwoordige S., bij het
moderne stadje Bayrakli. Zij werd in de 11e eeuw
vC gesticht door Aeoliërs
op een plaats die al sinds
het 3e millennium vC bewoond was, en leefde oorspronkelijk
voornamelijk van landbouw. Nadat ze
in ionische handen was overgegaan (9e/8e eeuw
vC?), ontwikkelde zij zich tot een bloeiende
handelsstad, waarvan door turks-engelse opgravingen
onder leiding van E. Akurgal en J. Cook (1948-1951)
resten van enkele huizen - met interessante
vondsten van ceramiek en sculpturen - en van een
archaïsche Athene-tempel - het oudste bekende
monumentale heiligdom van de griekse wereld aan
het licht gebracht zijn.
 |
Zilveren tetradrachme van Smyrna |
Ca. 300 vC kwam ca. 4 km zuidwaarts door toedoen van Antigonus Monophthalmus en Lysimachus een nieuwe stedelijke nederzetting tot stand, die spoedig uitgroeide tot het welvarende en prachtige S. van de hellenistische en romeinse periode, dat door Strabo (14,646) als de mooiste ionische stad van zijn dagen (eind 1e eeuw vC) beschreven wordt. Zij werd door de Romeinen, onder wier gezag zij sedert ca. 130 vC stond, op bijzondere wijze begunstigd. Na een aardbeving in 178 nC werd zij met de steun van keizer Marcus Aurelius gerestaureerd.
S. wordt in Apoc 1, 11 genoemd bij de zeven
kerken van Azië' waaraan de Apocalyps van Johannes
geadresseerd is.
Beroemde zonen van de stad waren o.a. de dichters Bion en Quintus en de retor Aelius Aristides. S. was ook een van de steden die er aanspraak op maakten de geboorteplaats van Homerus te zijn.
Tengevolge van de continue bewoning is van nieuw-S.
niet veel meer dan een groot deel van de agora
teruggevonden, een plein van 120 x 80 m, dat
omgeven was door brede stoa's.
Lit. L. Bürchner (PRE 3A, 730-764). A. Mansel (EAA 7, 376-378). E. Akurgal (Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Princeton 1976, 847v). - C. Cadoux, Ancient S. A history of the city from the earliest times to 324 A.D. (Oxford 1938). R. Naumann/S. Kantar, Die Agora von S. (Istanbuler Forschungen 17, 1950, 69-114). J. Cook/R. V. Nicholls/J. K. Anderson/J. Boardman. Old S. (ABSA 53-54. 1958-1959. 1-182; opgravingsverslagen). G. E. Bean, Kleinasien 1. Die Agaische Turkei von Pergamon bis Didyma (Stuttgart 1969) 37-49. [Nuchelmans]