Segesta

kaart SicilietempelSegesta (Ἔγεστα, Αἴγεστα, Σέγεστα), belangrijkste van de drie steden der Elymi op West-Sicilië, gelegen ca. 50 km ten zuidwesten van Panormus (Palermo). Door zijn ligging kwam S. sedert ca. 580 vC herhaaldelijk in conflict met zijn zuidelijke nabuur, de griekse kolonie Selinus. Daarbij riep het o.a. de hulp in van Athene (427, 416) en, na het atheense échec van 413 vC, van Carthago (410), waarvan het vrijwel geheel de 4e eeuw vC afhankelijk bleef. In 307 vC werd de stad door Agathocles verwoest, maar reeds een jaar later keerde zij onder punisch gezag terug. Bij het begin van de eerste punische oorlog (264-241) schaarde S. zich aan de zijde van de Romeinen; in 241 werd het wegens zijn 'verwantschap' met Rome beide volkeren voerden hun oorsprong op gevluchte Trojanen terug - een civitas libera et immunis. In 104 vC brak er het tweede sicilische slavenoproer uit. In de keizertijd schijnt de stad weinig betekenis meer te hebben gehad; in de vroege middeleeuwen was zij geheel verlaten.

S. lag op de huidige Monte Barbaro, ca. 4 km ten noordoosten van Calatafimi. Na de verwoesting in 307 vC werd het volgens het schaakbordpatroon herbouwd. Het indrukwekkendste monument ter plaatse is de nog overeind staande dorische tempel (6 x 14 zuilen, 26 x 61 m), die buiten de stadsmuur lag en vermoedelijk nooit geheel voltooid is geweest. Van de cella zijn sporen teruggevonden; een aantal blokken ervan blijkt in latere tijd weggesleept te zijn. Aan de zuidzijde van de stad is een archaïsch heiligdom opgegraven (1957vv).

theaterHet vrij goed bewaarde theater, dat uit de 3e eeuw vC dateert, is gedeeltelijk in de rots uitgehakt. De toeschouwersruimte is in zeven wigvormige secties ingedeeld, de orchestra is hoefijzervormig; van het toneelgebouw resteren de fundamenten.

In S. is in de laatste 20 jaar een groot aantal scherven aan het licht gekomen met graffiti, die van griekse lettertekens gebruik maken maar gesteld zijn in de inheemse taal van de Segestanen, het elymisch; dit wordt door M. Lejeune verwant geacht met de italische groep van de indo-europese talenfamilie (Italië).


Lit. K. Ziegler (PRE 2A, 1055-1069). V. Tusa (EAA 6, 151-154). - D. Mertens, Die Herstellung der Kurvatur am Tempel von S. (Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Römische Abteilung 81, 1974, 107-114). Id., Der Tempel von S. (Diss. München 1975). - Uitgave der graffiti: V. Tusa, Frammenti di ceramica con graffiti da S. (Kokalos 6, 1960, 3448; 12, 1966, 207-220; 13, 1967, 233-248; 14/15, 1968/ 1969, 462-467; 16, 1970, 223-249; 21, 1975, 214-225). Voorlopige analyse van het materiaal: M. Lejeune, Observations sur l'épigraphie élyme (REL 47, 1969, 133-183). D. Mertens, Der Tempel von S. und die dorische Tempelbaukunst des griechischen Westens in klassischer Zeit (Mainz 1984). [J. A. de Waele]


Kaart