Aristagoras (Ἀρισταγόρας) van
Milete verving als
tiran van deze stad zijn schoonvader en neef
Histiaeus, toen
deze zich naar het hof van Darius I
in Susa had moeten begeven, en speelde een belangrijke
rol bij het uitbreken van de ionische opstand
tegen de Perzen (499-494). In 499 haalde hij de
Perzen over tot een gemeenschappelijke expeditie
tegen het eiland Naxus,
waar de democratische partij een aantal aristocraten verdreven had. Toen de
expeditie mislukte, nam A., mede aangezet door een
geheime boodschap van Histiaeus, het initiatief tot
een algemene opstand van de ionische steden op de
kusten van Klein-Azië. Door af te treden als tiran
gaf hij Milete
zijn vrijheid terug en hij verjoeg ook
in andere steden de tirannen die daar met steun van
de Perzen heersten. In de winter van 499/498 reisde
hij naar Griekenland om hulp te vragen:
Sparta weigerde,
Athene en
Eretria zonden resp. 20 en 5
schepen. Ondanks aanvankelijke successen (val van
Sardes,
498) werd de opstand, die het aan een krachtige
leiding ontbrak, door de Perzen spoedig neergeslagen.
Reeds voordat het zover was, had A. zich naar
Myrcinus in Thracië begeven, waar de avonturier in
496 de dood vond bij een aanval op Ἐννέα ὁδοί, het
latere Amphipolis.
Lit. Herodotus 5, 23-51 en 97-126. - H. Bengtson, Griechische
Geschichte (München 1960) 149-153. [Nuchelmans]