![]() |
Apoxyomenos |
Van Lysippus' apoxyomenos, een atleet die zich met een schraapijzer of strigilis afschaaft, staat een kopie in Rome (Vaticaan); onlangs zijn van dit beeld ook een statuette in Fiesole en een repliek in spiegelbeeld te Rome gepubliceerd. Van het grote wijgeschenk van de Thessaliër Daochus te Delphi (afb. 35, nr. 40), waarschijnlijk een kopie van eenzelfde groep in Pharsalus, waar zijn signatuur is gevonden, zijn enkele bewaard gebleven beelden op stilistische gronden aan L. toegeschreven. Deze figuren laten een wijziging in de sinds Polycletus vastgestelde canon zien. Vergeleken met het klassieke schoonheidsideaal idealiseert L. de menselijke figuur meer: het hoofd is klein in verhouding tot het lichaam, dat slank wordt weergegeven.
De Zeus-kolos in Tarente heeft men aan de hand van bronsjes en van tarentijnse terracotta's willen reconstrueren, doch aan de juistheid van deze reconstructie wordt getwijfeld. Van Lysippus' Eros in Thespiae, die door keizer Nero naar Rome werd gevoerd, waar hij bij een brand verloren ging, zijn talrijke replieken bewaard (de mooiste in het British Museum en in het Capitolijns Museum); ook van enkele van zijn Heracles-typen bestaan er kopieën, o.a. de op zijn knots steunende Heracles Farnese en de op een tafel gezeten Heracles Epitrapezius.
Vooral Alexander de Grote werd vele malen door
L. uitgebeeld, wat leidde tot de in de oudheid gangbare
opvatting dat Alexander alleen door L. wilde
worden gebeeldhouwd. Van de vele portretten die
L. volgens de antieke schrijvers zou hebben gemaakt,
zijn bustes van Socrates,
Aristoteles en
Seleucus
aan hem toegeschreven. Tenslotte vervaardigde L.
vele standbeelden van atleten.
Lit. G. Lippold (PRE 14, 46-64). A. Giuliano/S. Ferri (EAA
4, 654-660). - G. Lippold, Die griechische Plastik (München
1950) 276-286. Ch. Picard, Manuel d'archéologie grecque. La
sculpture 4, 2 (Paris 1963). W. Fuchs, Die Skulptur der Griechen
(München 1969).
F. P. Johnson, Lysippos (Durham N.C. 1927 = 1968). A. von
Salis, Löwenkampfbilder des Lysipp (112. Berliner Winckelmannsprogramm,
Berlin 1956). J. Dörig, Lysipps letztes Werk
(Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 72, 1957,
1943). Id., Lysipps Zeuskoloss (ib. 79, 1964, 257-278). E. di
Filippo, Una replica della testa dell'Eros con l'arco di Lisippo
nel Museo del Liviano. Studio storico-critico (Atti Istituto
Veneto di Scienze, Lettere ed Arti 123, 1964-1965, 527-584).
A. Linfert, Von Polyklet zu Lysipp (Diss. Freiburg i. Br.,
Giessen 1966). E. von Schwarzenberg, Der lysippische Alexander
(Bonner Jahrbücher 167, 1967, 58-118). T. Dohrn, Die
Marmorstandbilder des Daochos-Weihgeschenkes in Delphi
(Antike Plastik 8, 1968, 33-52). H. Döhl, Der Eros von Lysipp
(Berlin 1968). [J. A. de Waele]