Nyx

Nyx (fries van Zeusaltaar van Pergamum 175-150 v.C.)

Nyx (Νύξ, latijn Nox), de Nacht, door de griekse mythografie verpersoonlijkte kosmogonische oermacht. Uit Chaos geboren evenals Erebus, bracht zij samen met deze laatste Aether en Hemera (Dag) voort, en alleen Thanatos (Dood), Hypnos (Slaap) en het Dromenvolk, voorts alle onheilsmachten als Moiren, Keren, Nemesis en Eris.

Volgens de orfische kosmogonie (orfisme) werd N. voortgebracht door de uit het Oerei gesproten schepper Phanes en schiep zij met hem Uranus en Gaia; daarna zou zij de macht van Phanes overgenomen en achtereenvolgens doorgegeven hebben aan Uranus, Cronus, Zeus en Dionysus, met behoud van haar functie als wijze almoeder. Haar cultus was van weinig betekenis.

Lit. P. Weizsäcker (Roscher 3, 569-576). E. Bernert (PRE 17, 1663-1672). H. Schwabl (PRE Suppl. 9, 1962, 1433-1582). E. Paribeni (EAA 5, 615v). [Sanders]