Philoctetes

Philoctetes (Φιλοκτήτης), legendarische koning van Magnesia op de oostkust van Thessalië en vriend van Heracles. P. erfde Heraclew boog en pijlen, daar niemand anders dan hij - volgens anderen: zijn vader Poeas - de brandstapel wilde aansteken waarop Heracles zou sterven. Hij nam met zeven schepen deel aan de expeditie der Grieken tegen Troje. Op de heenreis werd hij echter door een slang gebeten; wegens de ondraaglijke stank die de wond verspreidde lieten de Grieken hem, op aanraden van Odysseus, terwijl hij sliep achter op het eiland Lemnus.

odysseus en philoctetes
Odysseus op bezoek bij Philoctetes (zilveren beker uit Hoby Denemarken 1e eeuw n.C.)

Daar bracht hij tien jaar door, gekweld door de eenzaamheid en vreselijke pijnen. Omdat de Grieken door Helenus onthuld werd dat ze Troje nooit zouden kunnen innemen zonder de pijlen van Heracles, werden Odysseus en Neoptolemus (of Diomedes) naar Lemnus gezonden om P. te halen. Deze kon slechts met veel moeite bewogen worden om mee te gaan. Voor Troje aangekomen, bespoedigde hij, nadat zijn wond door Machaon of Podalirius genezen was, de val van de stad door Paris te doden. Op zijn terugreis naar Griekenland zou P. in Zuid-Italië beland zijn, waar hij Petelia (het huidige Strongoli) en andere steden stichtte. De tragici Aeschylus, Sophocles en Euripides schreven ieder een drama P.; alleen dat van Sophocles is bewaard gebleven. Vooral het eenzame verblijf van P. op Lemnus en zijn ontmoeting met de beide afgezanten der Grieken waren geliefde onderwerpen voor beeldende kunstenaars.

Lit. G. Türk (Roscher 3, 2311-2343). K. Fiehn (PRE 19, 2500-2509). A. Andren (EAA 3, 691-693). [Nuchelmans]


mythen