Vegetius

Vegetius, romeins schrijver en compilator uit de 4e eeuw nC, auteur van een verhandeling over krijgskunde en een werk over diergeneeskunde. Flavius V. Renatus, in de overlevering soms aangeduid als Publius V. Renatus, was zelf geen geschoold militair of historicus, doch een typische bureaucraat, die het ambt van comes sacrarum largitionum (een soort minister van financiën) vervulde. Voor zijn werk over de krijgskunde in vler boeken, getitel Epitoma rei militaris, dat hij blijkens interne indicia op het einde van de 4e eeuw nC samenstelde, putte hij dan ook niet uit eigen ervaring, maar baseerde hij zich op gegevens van vroegere schrijvers over hetzelfde onderwerp, van wie hij met name Cato maior, Celsus, Frontinus en een zekere Paternus noemt, naast de constitutiones van de keizers Augustus, Traianus en Hadrianus. In dit als enige bewaard gebleven romeinse handboek over krijgskunde komen achtereenvolgens aan de orde: de werving en opleiding van recruten, de organisatie van het leger, de krijgstactiek (met name bij belegeringen) en de oorlogvoering ter zee. Blijkens een mededeling van de auteur was dit werk bestemd voor een door hem niet nader aangeduide keizer, met wie echter vrijwel zeker de gedurende de jaren 388-391 in Italië verblijvende Theodosius I is bedoeld; Goffart (zie Lit.) meent dat Valentinianus III (425-455) is bedoeld.

Het geschrift moet worden gezien tegen de achtergrond van het toenmalige streven het romeinse leger beter weerbaar te maken met het oog op de toenemende druk van de buitenlandse vijanden. De patrottische toon en het regelmatig verwijzen naar Rome's roemrijke militaire verleden vinden hierin mede hun verklaring. In later tijd had het tractaat - tot zelfs in de 19e eeuw - grote invloed op het militaire denken.

V. is ook de auteur van een werk over veeartsenijkunde, getiteld Digestorum artis mulomedicinae libri quattuor, soms kortheidshalve aangeduid als (De) mulomedicina. In dit nagenoeg volledig overgeleverde werk, waarin de auteur veelvuldig blijk geeft van zijn grote liefde voor dieren en zijn verlangen het aanzien van de mulomedicina te verhogen, baseert de schrijver zich hoofdzakelijk op gegevens van de door hem met name genoemde voorgangers Columella, Pelagonius, Chiron (Mulomedicina Chironis) en Apsyrtus. Opvallend in dit werk is het feit dat bijzonder veel aandacht wordt geschonken aan de paarden en dat regelmatig het lang van een goede diagnose wordt onderstreept. In tegenstelling tot wat veelal in het vakwetenschappelijke proza bij de Romeinen het geval is, streeft V. duidelijk naar het gebruik van een zuiver en gestileerd latijn en probeert hij vulgarismen zoveel mogelijk te vermijden.


Lit. Uitgaven: C. Lan ,Flavi Vegeti Renati Epitoma rei militaris (Leipzig 1869,²1885). E.Lommatzsch, P. Vegeti Renati Digestorum Suppl. 10, 1965, 992-1020). GRL 4, 194-201. - D. Schenk, Flavius V. Renatus. Die Quellen der Epitoma rei militaris (Klio, Beiheft 22, 1930). A. Anderson, Studia Vegetiana (Uppsala 1938). G.R. Watson, The Roman Soldier (Ithaca N.Y. 1969). N. Goffart, The Date and Purpose of Vegetius' De re militari (Traditio 33, 1977, 65-100). A. Marcone, Il De re militari di Vegezio Studie Ricerche dell' Istituto di Storia, Università di Firenze 1, 1981, 121-138). [Brouwers]



Lijst van Auteurs