Atilius

Atilius naam van een romeinse plebejische gens, waarvan tijdens de republiek verschillende takken op de voorgrond traden, vooral de Atilii Reguli, de Atilii Calatini en de Atilii Serrani. Het bekendst zljn:

(1) Marcus Atilius Regulus. Deze onderwierp in 267 vC als consul Brundisium en speelde een belangrijke rol in de eerste punische oorlog. Voor de tweede maal consul in 256, overwon hij met zijn collega Lucius Manlius Vulso de carthaagse vloot in de slag bij kaap Ecnomus, waarna beiden landden bij Clupea ten oosten van Carthago. Toen de Carthagers ook te land een zware nederlaag hadden geleden, scheen het einde van de oorlog nabij: Manlius keerde naar Rome terug, A. overwinterde in Afrika. Hij stelde echter, toen de vijand om vrede smeekte, zulke harde voorwaarden dat de strijd opnieuw ontbrandde. Daarin versloeg de spartaanse huurlingencommandant Xanthippus op een voor de Carthagers gunstig terrein de Romeinen, van wie er slechts 2000 ontkwamen. A. werd gevangen genomen. Om de aandacht van dit échec af te leiden heeft de romeinse overlevering A. tot een martelaar gemaakt: naar Rome gezonden om te onderhandelen over vrede en uitwisseling van krijgsgevangenen, zou A. de senaat geadviseerd hebben de voorwaarden niet te accepteren, vervolgens, zoals hij op erewoord beloofd had, naar Carthago teruggekeerd zijn en daar wreed zijn doodgemarteld.


Lit. Silius Italicus, Punica 6, 229-550. - E. Klebs (PRE 2, 2086-2094). - P. Blättler, Studien zur Regulusgeschichte (1 945).


(2) Aulus Atilius Calatinus, consul in 258 en 254, dictator in 249 en censor in 247 vC, onderscheidde zich in de eerste punische oorlog bij de operaties op Sicilië. Cicero rekende hem tot de beroemdste representanten van het oude Rome.


(3) Aulus Atilius Serranus, praetor in 192 en 173 en consul in 170 vC, onderscheidde zich in de oorlog tegen koning Antiochus III van Syrië en vervulde belangrijke diplomatieke missies, o.a. in 172 vC naar koning Perseus van Macedonië.


(4) Atilius Fortunatianus (4e eeuw nC), schrijver over metriek, van wie een Ars Metrica bewaard is die veel aan Caesius Bassus ontleent. Het eerste deel behandelt de algemene beginselen der metriek, het tweede de metra van Horatius.


Lit. Uitgave: H. Keil, Grammatici Latini 6 (Leipzig 1874) 278-304. [Nuchelmans]


Lijst van Namen