Papirius
Papirius, naam van een romeinse gens, die haar
naam gaf aan de tribus Papiria. Haar voornaamste
families zijn de plebejische Carbones en de patricische
Cursores.
(1) Gaius Papirius Carbo, bekend redenaar,
die Lucius Opimius
verdedigde na de moord op Gaius
Gracchus (121 vC), trachtte als volkstribuun (131
vC) het meermalen bekleden van dit ambt bij de
wet mogelijk te maken, hetgeen mislukte. In 130
werd hij lid van de akkercommissie. Hij zou betrokken
zijn geweest bij de moord op Scipio Aemilianus
(129). Na zijn aansluiting bij de optimates
werd hij consul (120). Aan een aanklacht door Licinius
Crassus onttrok hij zich door zelfmoord (119).
Lit. F. Münzer
(PRE 18, 2 (3), 1015-1020). - Id., Römische
Adelsparteien und Adelsfamilien² (Stuttgart 1963) 110-114.
T. Kotula, Einige Bemerkungen
zu der tribus Papiria in den
afrikanischen Inschriften (Klio 51, 1969, 277-285).
(2) Gnaeus Papirius Carbo vocht,
na een roerig volkstribunaat
(92 vC), als praetor in de bondgenotenoorlog
(89/88). Veroordeeld
wegens zijn aandeel in de samenzwering
van
Sulpicius Rufus (87), vluchtte
hij, maar hielp nog in hetzelfde jaar
Marius bij
diens aanval op Rome. Door toedoen van
Cinna
samen met deze consul geworden (85 en 84), zette
P. na Cinna's vermoording als consul sine collega
de voorbereidingen voor
de strijd tegen Sulla voort.
Tijdens zijn derde consulaat samen met Marius (82)
werd hij bij Faventia door de Sullani verslagen.
Bij
zijn terugkeer uit Afrika, waarheen hij gevlucht was,
viel hij op Sicilië in handen van Pompeius; hij werd
te Lilybaeum ter
dood gebracht.
Lit. F. Münzer (PRE 18, 2 (3), 1024-1031).
(3) Gaius Papirius Carbo Arvina, zoon van
Papirius, was
waarschijnlijk volkstribuun in 90 vC. Hij steunde
Cinna
in de burgeroorlog en werd, wellicht omdat
hij wilde overlopen naar
Sulla, op gruwelijke
wijze om het leven gebracht.
Lit. F. Münzer (PRE 18, 2 (3), 1031-1034).
(4) Lucius Papirius Cursor, romeinse held uit de tweede
samnitische oorlog (326-304), waarin hij drie
triomfen vierde. Hij was vijfmaal consul (326, 320,
319, 315 en 313 vC) en tweemaal
dictator (325 en
310/309). Na de romeinse nederlaag bij Caudium
(321) zou hij Luceria, Fregellae, Satricum en Longula
veroverd
hebben; zijn geschiedenis is echter
vrij duister. Naast zijn militaire capaciteiten waren
ook die op culinair en sportief gebied,
alsmede zijn
strengheid vermaard. Hij zou mede verantwoordelijk
zijn voor de wet die slavernij wegens schulden
praktisch onmogelijk
maakte.
Lit. F. Münzer (PRE 18, 2 (3), 1039-1051).
(5) Lucius Papirius Cursor, zoon van vorige
Papirius, overwon als
consul (293 vC) de Samnieten bij Aquilonia en beëindigde
tijdens zijn tweede consulaat (272) samen
met
Spurius Carvilius Maximus de tarentijnse oorlog.
Aan hem dankte Rome zijn eerste zonnewijzer.
Lit. F.Münzer (PRE 18, 2 (3),
1051-1056). [A.J. Janssen]