Sardica

kaartSardica (Serdica), het tegenwoordige Sofia, hoofdstad van Bulgarije. De stad ligt in een vruchtbare vlakte aan de belangrijke legerweg Singidunum - Naissus - Philoppolis - Hadrianopolis - Constantinopel. Deze ontwikkelde zich uit een romeins fort tot stad in de 1e helft van de 1e eeuw nC. In en om Sofia zijn er prehistorische nederzettingen geweest. Sofia werd door Trajanus tot municipium verheven: vandaar zijn naam Ulpia. Ze hoorde oorspronkelijk bij de provincie Thracia, maar Aurelianus trok de stad bij de provincie Dacia en tot hoofdstad verheven. In de tijd van Marcus Aurelius en Commodus werd ze voorzien van sterke muren.

In de herfst van 342 werd te S. een synode gehouden op initiatief van Iulius I, bisschop van Rome, bij wie Athanasius tijdens zijn ballingschap een toevlucht gezocht had. Er verschenen ongeveer 300 bisschoppen uit het Westen onder leiding van Ossius van Cordoba, en 76 bisschoppen uit het Oosten. Toen de westelijke deelnemers de eis van de oostelijke afwezen om Athanasius cum suis van de beraadslagingen uit te sluiten, trokken de laatsten zich in Philippopolis terug. In het verdere verloop van de synode werden door de westelijke bisschoppen een aantal tegenstanders als arianen geëxcommuniceerd.

De synode van S. wordt gekenmerkt door een verscherpte stellingname ten opzichte van het arianisme, waarbij de tegenstellingen tussen de kerkgemeenschappen in Oost en West nadrukkelijk zichtbaar werden. Daarnaast werden op de synode van S. een aantal kerkrechtelijke kwesties geregeld, o.a. met betrekking tot de bisschopskeuze en de overgang naar een andere bisschopszetel. Op de Peutinger kaart (foto rechts: rechtsboven) staat voor S. Sertica.


Munt uit Serdica van Geta (l.) en Athene met een Nike

Lit. Oberhummer, (PRE II A 1669-1671). G.I.Kazarow, Sofia im Alt. (bulg.), 1928 15-27. Uitgave van de Canones: C. H. Turner, Ecclesiae Occidentalis Monumenta Iuris Antiquissima 1, fasc. 2, 3 (Oxford 1930). - E. Heckrodt, Die Kanones von S. aus der Kirchengeschichte erläutert (Jena 1917). I. Gelzer, Das Rundschreiben der Synode von S. (ZNW 40, 1941, 1-24). H. Hess, The Canons of the Council of S. (Oxford 1958). [Bartelink]


Kaart