Valens 364 - 378


munt

Valens, romeins keizer van 364 tot 378. In 328 in Pannonië geboren, diende Flavius V. in de lijfwacht van keizer Iulianus. Terstond nadat Valentinianus I in 364 door het leger tot keizer was uitgeroepen, willigde deze een eis van zijn troepen in en benoemde te Constantinopel zijn broer V. tot medekeizer voor het Oosten. Ofschoon deze gelijkberechtigd was, lag het overwicht toch bij Valentinianus, die het Westen regeerde, maar in 335 stierf en opgevolgd werd door Gratianus, die in Trier resideerde, terwijl aan diens vier jaar oude broer Valentinianus II, die door het leger tot Augustus was uitgeroepen, Italië en Afrika toevielen.

V. spande zich in een rechtvaardig bewind te voeren en de zwaar beproefde plattelandsbevolking te helpen. In 366 verlaagde hij de belastingen met een vierde. Vele bouw- en andere werken ten algemenen nutte werden ter hand genomen. Daar de perzische vorst Sapor I het met Iovianus gesloten vredesverdrag brak, bereidde V. zich voor op de strijd tegen hem. Intussen echter liet Procopius zich te Constantinopel tot keizer uitroepen (365), maar bij de nadering van V. door zijn troepen in de steek gelaten, viel hij door verraad de keizer in handen en werd op diens bevel terechtgesteld (366). Hierop volgden talrijke hoogverraadsprocessen en een oorlog tegen gotische stammen die Procopius gesteund hadden (367-369). Een persoonlijke ontmoeting tussen V. en de gotische vorst Athanaric leidde tenslotte tot vrede en herstel van de vroegere verhoudingen.

V. was, na zijn doop door Eudoxus, de ariaanse bisschop van Constantinopel, een ijverig aanhanger van het arianisme (Arius), dat door zijn toedoen bij de Goten en hun naburen ingang vond. Tegenover andersdenkende christenen vrij onverdraagzaam, zette hij tegen hen genomen besluiten echter niet steeds met kracht door.

In het Oosten roerden zich intussen de Isauriërs en rezen ernstige moeilijkheden met de Perzen over Armenië en het aangrenzende Iberië. Na in 376 tot de Tigris opgerukt te zijn opende V. onderhandelingen met Sapor II, die echter mislukten. Het verschijnen aan de Donau van de Hunnen verhinderde V. daarop het conflict met de wapens uit te vechten. Nadat de door de Hunnen overvallen Westgoten op hun verzoek binnen het rijk opgenomen waren, kwamen zij ten gevolge van de willekeur van de romeinse ambtenaren, die hen als onderworpenen behandelden, in verzet. Bij Marcianopolis grepen zij naar de wapens; na een zege over de Romeinen verwoestten zij Thracië, waarbij zij gesteund werden door de Alamannen (377). Zonder de hulp van de reeds oprukkende Gratianus af te wachten viel V. de vijanden aan, maar werd bij Adrianopel vernietigend verslagen (378). De keizer vond daarbij de dood; hij werd in 379 opgevolgd door Theodosius.



Lit. Ammianus Marcellinus 26, 4vv. - A. Nagl (PRE 7A, 2097-2137). M. Floriani Squarciapino (EAA 7, 1084v). - Portret: J. Bernoulli, Römische Ikonographie 2, 3 (Stuttgart 1894 = Hildesheim 1969) 251-253. [A. J. Janssen]




Keizers Rome Lijst van Namen