Lycaonië

kaartLycaonië (Λυκαονία, latijn Lycaonia), grotendeels onvruchtbare en uit bergland en steppen bestaande landstreek in het centrum van Klein-Azië, in het westen en noorden begrensd door Phrygië, in het oosten door Cappadocië, in het zuiden door Cilicië en Isaurië, in het zuidwesten door Pisidië. Hoewel sinds 1961 in Catal Huyuk ten zuidoosten van Iconium (thans Konya) een belangrijke neolitische nederzetting uit het 7e en 6e millennium vC is blootgelegd en ook de directe omgeving van Iconium betrekkelijk veel archeologische vondsten uit het 3e en 2e millennium vC heeft opgeleverd, is van de oudste geschiedenis van L. nog weinig bekend. In de 5e en 4e eeuw vC behoorde L. evenals de rest van Klein-Azië tot het perzische rijk, in 322 vC werd het door Perdiccas onderworpen, van 280 tot 189 maakte het deel uit van het Seleucidenrijk, van 189 tot 133 vC van dat van Pergamum. Vervolgens kwam het met Pergamum aan Rome, dat het ca. 100 vC bij het militaire district Cilicia indeelde. In 36 vC werd het door Marcus Antonius bij het koninkrijk Galatië van Amyntas gevoegd en na diens dood in 25 vC bij de nieuwe provincie Galatia. Sinds Antoninus Pius (138-161) maakte het grootste deel van L. weer deel uit van de provincie Cilicia.

De voornaamste steden van L. waren Iconium, Derbe, Lystra en het in de 3e eeuw vC door de Seleuciden gestichte Laodicea Catacecaumene. Door L. liep reeds in de grijze oudheid de grote weg van Ionië en Lydië naar Cilicië en Syrië, een van de weinige verkeersaders die het westen van Klein-Azië verbonden met het oosten.

De apostel Paulus bezocht L. op zijn eerste, zijn tweede en vermoedelijk ook op zijn derde missiereis. In die tijd spraken de bewoners van L. nog een eigen taal, het lycaonisch, waarvan verder niets bekend is (Hand 14,11).


Lit. W. Ruge (PRE 13, 2253-2265). [Nuchelmans]


Kaart