Moesia
Moesia (Μοισία, Μυσία), romeinse provincie,
genoemd naar de stam der Moesi, die in de 1e eeuw
vC ten oosten van Singidunum (Beograd) langs de
zuidelijke oever van de Donau (Danuvius) woonde. Hun gebied
werd onder Augustus
veroverd en vermoedelijk
onder Tiberius
ingericht als keizerlijke provincie.
Deze strekte zich uit van ongeveer Singidunum tot
aan de Zwarte Zee. Terwijl zij in het westen ver
zuidwaarts tot in de buurt van Scupi (Skopje
in het moderne Macedonië) reikte,
bestond ze in het oosten slechts uit een vrij smalle
strook ten zuiden van de Donau.
Onder keizer Domitianus werd, in het kader van de voorbereidingen van de oorlog tegen de ten noorden van de rivier wonende Daciërs, M. in twee provincies gesplitst, M. superior in het westen en M. inferior in het oosten. Na de ontruiming van Dacia herschiep keizer Aurelianus (270-275) het gebied der beide provincies tot de nieuwe provincie Dacia. Bij de reorganisatie van het rijk onder Diocletianus kwamen op het gebied van de oude Moesiae zes nieuwe provincies tot stand: M. prima (het noordwestelijke deel van het oude M. superior), Dardania, Dacia ripensis, Dacia mediterranea, M. secunda (het centrale deel van het oude M. inferior) en Scythia.
M. is nooit intens geürbaniseerd. De voornaamste
steden waren enerzijds enkele bij romeinse
legerkampen ontstane burgerlijke nederzettingen die in
de le en 2e eeuw nC de status van
municipium of
colonia
ontvingen - o.a. Singidunum,
Naissus
(Nis), Viminacium (Kostolac), Ratiaria (Arcer) en
Scupi - anderzijds de aan de Zwarte Zee gelegen
oude griekse kolonies Istria,
Mesembria,
Callatis en Odessus. Het binnenland werd door de
uitstraling van de romeinse cultuur vanuit de steden
op den duur oppervlakkig geromaniseerd, de
kuststeden bleven grieks en stelden hun documenten in
het grieks op.
Lit. M. Fluss (PRE 15, 2347-2411). - R. Syme, Lentulus and the Origin of M. (JRS 2, 1934, 113-137). A. Stein, Die Legaten von Moesien (Budapest 1940). J. Fitz, Die Laufbahn der Statthalter in der römischen Provinz M. inferior (Weimar 1966). A. Mócsy, Gesellschaft und Romanisation in der römischen Provinz M. superior (Budapest 1970). [Pleket]