Agrippina

Onder deze naam staan drie aanzienlijke romeinse vrouwen uit het begin van de keizertijd bekend:

(1) Vipsania Agrippina, dochter van Marcus Vipsanius Agrippa en diens eerste vrouw Caecilia Attica, ca. 33 vC - 20 nC. Van 16 tot 12 vC was zij gehuwd met de latere keizer Tiberius; uit dit huwelijk werd in 15 Drusus Caesar geboren. Tiberius was zeer aan Agrippina gehecht, maar om dynastieke redenen werd hij door keizer Augustus gedwongen zich van Agrippina te laten scheiden en Augustus' dochter Julia te huwen, die te voren reeds in een tweede huwelijk met Agrippina's vader getrouwd was geweest. Agrippina huwde vervolgens met Gaius Asinius Gallus, wien zij minstens vijf zonen schonk.

(2) Vipsania Agrippina ('Agrippina maior'), dochter van Marcus Vipsanius Agrippa en keizer Augustus' dochter Julia, ca. 15 vC - 33 nC. In 5 nC huwde zij met Germanicus, wien zij negen kinderen schonk, van wie slechts vier hun moeder overleefden: de latere keizer Gaius Caligula, Agrippina (minor), de moeder van keizer Nero, Drusilla en Livilla. Van 14 tot 16 vergezelde Agrippina Germanicus naar Germanië, van 17 tot 19 naar het Oosten. Vandaar bracht zij de asurn van haar te Antiochië onder verdachte omstandigheden overleden echtgenoot naar Rome. Het publiek en een deel van de senaat betoonden haar grote sympathie, maar haar verhouding tot Tiberius, die zij als de moordenaar van Germanicus beschouwde, werd steeds slechter. In 29 werd zij gearresteerd en door de senaat naar het eilandje Pandataria voor de kust van Campanië verbannen, waar zij in 33 de vrijwillige hongerdood stierf. Caligula plaatste in 37 haar asurn in het Mausoleum Augusti.

Van de vele afbeeldingen die van Agrippina maior bewaard zijn gebleven verdienen vermelding borstbeelden in het museum van Cyrene in Libye (repliek te München), in het Louvre en te Dresden.


stamboom
Klik op een naam voor meer informatie!


Lit. Tacitus, Annales, boeken 1-6. - C. Pietrangeli (EAA 1, 159v). - E. Kornemann, Grosse Frauen des Altertums (Leipzig 1942).



kop (3) Iulia Agrippina ('Agrippina minor'), geboren op 6 november 15 nC in Oppidum Ubiorum - dat in 50 haar naam kreeg: Colonia Agrippinensis (thans Keulen) - als oudste dochter van Germanicus en Agrippina maior. Zij was knap en intelligent, maar mateloos eerzuchtig en wreed. Agrippina huwde eerst (in 28) met Gnaeus Domitius Ahenobarbus; hun zoon was de latere keizer Nero. In 39 door haar broer keizer Caligula verbannen, werd zij door Claudius teruggeroepen, waarna ze huwde met de schatrijke Passienus Crispus, die ze echter spoedig liet doden. Met de steun van Pallas en anderen wist zij na de terechtstelling van keizerin Messalina in 49 de gemalin van haar oom keizer Claudius te worden. Deze overheerste zij volkomen: ze deed hem in 50 Nero adopteren ten nadele van zijn eigen zoon Britannicus en in 54 liet ze Claudius, naar algemeen geloofd werd, vergiftigen. Haar pogingen om tijdens de regeering van Nero haar macht te behouden brachten deze ertoe zijn moeder om het leven te laten brengen (Baiae, 59). Volgens Tacitus schreef Agrippina een autobiografie.

Ook van Agrippina minor zijn vele afbeeldingen bewaard gebleven, onder meer de prachtige kop in het Ny Carlsberg Museum te Kopenhagen (zie hiernaast) en de kolossale kop op het Forum Traiani te Rome. Ook op munten uit de tijd van Claudius en Nero komt Agrippina veel voor. De beroemde half-liggende zg. Agrippina in het Museo Capitolino te Rome is in werkelijkheid een beeld van keizerin Helena.

Zie hier boven voor de stamboom!


Lit. Tacitus, Annales, boeken 12, 13 en 14. - C. Pietrangeli (EAA 1, 160v). - W. F. Akveld, Germanicus (Groningen 1961) passim.
[Storms]



Keizers Rome Lijst van Namen