Amasis
Amasis (Ἄμασις), griekse transcriptie van i'h-ms.w (de maan
is geboren). Deze archaïserende vorm stamt van
Herodotus 2, 154; 162-163; 169; 172-182 enz. Manetho
schrijft Ἄμωσις.(2) Amasis, vijfde koning van de 26e dynastie (569-526). Volgens Herodotus usurpeerde hij de troon tijdens een opstand van de egyptische soldaten tegen Apriës.
Een strijd tussen beiden wordt vermeld door een
egyptische stèle uit
Elefantine (thans in het Museum
te Kairo). De bewijzen die men tegen zijn onedele
afkomst aangevoerd heeft zijn ongeldig gebleken. In
de Pap. dem. Parijs 215 (Bibliothèque Nationale)
wordt A. ais een dronkaard geschilderd, wat er
schijnt op te wijzen dat er in de volksliteratuur
verhalen over hem in omloop waren die aan Herodotus
meegedeeld zijn. Hij wordt ook genoemd in een verminkte
inscriptie van Nebukadnezar II
(ANET
308b). Op rekening van de filhelleense politiek, die
ook A. voerde, wordt geschreven het feit dat hij aan
de Grieken de egyptische stad Naucratis schonk,
waar reeds een milesische kolonie bestond (Strabo
17, 1, 18). Dit was echter tevens een middel om toezicht
uit te oefenen op de griekse handel en invoer.
De overplaatsing van de ionische en carische huurlingen
uit de Stratopeda naar Memphis gebeurde op
het einde van zijn regering. Dat hij verdragen zou gesloten
hebben met Croesus van Lydië,
Polycrates
van Samos, met Cyrene, en dat hij aan griekse tempels
wijgeschenken zou hebben gestuurd, past goed
in het kader van een alliantie tegen de dreigende
perzische macht. De archeologische vondsten in de
Delta bevestigen gedeeltelijk Herodotus' gegevens
over A.'s bouwbedrijvigheid te Memphis en te Saïs
en voornamelijk de beschrijving van zijn grafmonument.
Lit. H. De Meulenaere, Herodotos over de 26e dynastie
(Bibl. du 'Muséon' 27; Leuven 1951, 85-123).
(3) Amasis, egyptische generaal die het leger van
Psammetichus II
(594-588) aanvoerde tijdens de veldtocht
in Nubië,
terwijl de phenicische, joodse en griekse
huurlingen (Ioniërs, Rhodiërs en Cariërs) onder het
bevel stonden van Potasimto. A. is vooral bekend
door een griekse inscriptie over deze veldtocht (de
oudste in een oost-grieks alfabet) op het linker
scheenbeen van de tweede kolos van
Ramses II voor
de tempel van Abu-Simbel.
Lit. H. De Meulenaere, ib., 68v. Jongste uitgave van de
inscriptie: A. Bernand/O.Masson, Les inscriptions grecques
d'Abou-Simbel (REG 70, 1957, 1-46).
(4) Amasis, volgens Herodotus 4, 167; 201; 203
bevelhebber van de expeditie welke Aryandes, satraap
van Egypte onder Darius I, naar Libye zond om
een opstand te onderdrukken. Hij was waarschijnlijk
een Pers, die een egyptische naam aangenomen had
(Herodotus 4, 167; vgl. 1, 125); volgens Polyaenus 7,
28, 1 was zijn naam Arsames.
Lit. Drioton/Vandier 601. G. Posener, La première domination perse en Égypte (Bibl. d'Études 11; Kairo 1936, 4147; 177v). [Vergote]