Het Forum in de Keizertijd:

Munt van Hadrianus

De keizertijd was een interessante tijd in de Romeinse geschiedenis: na het bewind van Augustus werd de Romeinse staat vaak bestuurd door despoten. Caligula was, om het vriendelijk te zeggen, gek: hij maakte een van zijn paarden tot eregeneraal. Nero vermoordde zijn eigen moeder (die overigens geen haar beter was!) en er werd vermoed dat hij de grote brand van Rome heeft aangestoken en hij trapte zijn vrouw Poppaea, die zwanger was, zo hard in de buik dat ze stierf. Tegelijk hield men zich niet aan het Romeinse ideaal van pietas dat Augustus had trachten te bevorderen. Dit "langzaam afglijden" van de zeden van de Romeinse gemeenschap had spoedig gevolgen voor het forum.

In de republikeinse tijd getuigde het van slechte smaak monumenten voor zichzelf op te richten of monumenten voor de mensen aan de macht. We zien dat men zich verwijderde van dat ideaal doordat Julius Caesar het Forum Julium bouwde en Augustus dat voortzette door het bouwen van een tempel voor vergoddelijkte Julius Caesar, de Tempel van Divus Julius, en de nieuwe rostra voor de tempel. Het duurde niet lang of het hele forum was gevuld met andere monumenten voor "vergoddelijkte" keizers.

Augustus' opvolger, Tiberius Caesar, bouwde een boog voor de overwinningen van de Romeinen in Germania (de Boog van Tiberius) op het einde van de Sacra Via, rechts van de Rostra. tegelijkertijd werd een tempel voor de nu vergoddelijkte Augustus Caesar, de Tempel van Divus Augustus, gebouwd aan de zuidkant van het forum achter de Tempel van Castor. Daarna werd het gewoonte dat na de dood van een keizer een tempel voor hem werd gebouwd en soms ook andere monumenten. Gelukkig bleef het forum vrijwel onaangetast door Nero's brand van Rome in 64 A.D. (bijna honderd jaar na Augustus' overwinning bij Actium en de stichting van het keizerrijk); slechts het Vestaalse complex werd enigszins beschadigd (Tempel van Vesta en Domus Virginum).

Kijk naar de gebouwen van de keizertijd op de Keizerfora!

De heerschappij van de Julisch-Claudische Keizers (afstammend van Julius Caesar en Tiberius Claudius,de vader van keizer Tiberius), die duurde van de dood van Augustus in 14 A.D. tot de dood van Nero in 68, werd gevolgd door die van de Flavische dynastie, toen Vespasianus de macht greep na de dood van Nero. De Flavische keizers waren een enorme verbetering na de verschrikkelijke regering van Nero. Om zijn heerschappij en zijn superioriteit over Nero te bevestigen liet hij het Ampitheatrum Falvianum of Colosseum bouwen over diens "Gouden Huis" (Domus Aurea) bij het centrum van de stad. Maar het Colosseum was niet het enige bouwproject waaraan Vespasianus werkte. In de noordoosthoek van het Forum bouwde hij de Templum Pacis, of "Tempel van de Vrede", achter de Basilica Aemilia. Het was een erg groot vierkant gebouw en werd later opgenomen in de Keizerfora.

Titus Flavius, Vespasianus' tweede zoon en opvolger, was even actief als zijn vader bij het bouwen van projecten op het forum. Op de Clivus Capitolinus, tussen de Tempel van Concordia en de Tempel van Saturnus, liet Titus een tempel bouwen voor zijn vergoddelijkte vader: De Tempel van Vespasianus. Titus begon ook een triomfboog (De Boog van Titus) voor zijn overwinningen in Judaea aan de oostkant, waar de Sacra Via het forum binnenkwam. Deze projecten werden later afgemaakt door de volgende keizer, Domitianus, die niet alleen beëindigde wat Titus was begonnen, maar ook door heel de stad op het forum verbeteringen aanbracht: hij verbouwde de Tempel van Castor, de Curia Julia, de Tempel van Divus Augustus, en het Tabularium. Voor al deze prestaties werd er voor hem een ruiterstandbeeld opgericht (het Equus Domitiani). Hij begon ook te werken aan het Forum Transitorium, een van de Keizerfora, dat de Templum Pacis met het Forum van Augustus verbindt. Zie de Keizerfora. Dit forum wordt ook Forum Nervae genoemd, omdat het project door Nerva, Domitianus' opvolger en de eerste van de Antonijnen voltooid werd.

De Flavische Dynastie van Vespasianus, Titus en Domitianus, die duurde tot de dood van Domitianus in 96 A.D., werd onmiddellijk gevolgd door de Dynastie van de Antonijnen, die duurde tot 192, maar zijn hoogtepunt vond in de heerschappij van Hadrianus in 138 A.D. Domitianus' opvolger Nerva heeft niet veel tijd gehad om veel te bouwen; hij voltooide alleen het Forum Transitorium (Forum Nervae). Trajanus de volgende keizer begon aan een zeer groot werk: het Forum van Trajanus. (Keizerfora.) Het lag naast het Forum Julium en het Forum van Augustus en breidde de Keizerfora nog verder naar het noorden; het bevatte een bibliotheek, een markt, een rechtbank en een fantastisch gebeeldhouwde zuil van zo'n schoonheid dat het nog steeds een van de mooiste monumenten van Rome is. (Zie ook De Thermen van Trajanus) Trajanus' opvolger, Hadrianus, deed niets voor hem onder. Dit bouwprogramma hield ook in: Het Pantheon , De Wal van Hadrianus in Britannia, zijn mausoleum, zijn villa en de Tempel van Venus en Roma aan de oostrand van het forum naast de Boog van Titus. Een schitterende, grote dubbeltempel voor de twee belangrijkste goden van de Romeinse staat: Venus, moeder van Aeneas (de Trojaanse held van wie de Romeinen dachten af te stammen - zie Hoofdstuk 1), en Roma, de godin die een een personificatie van Rome was.

Kijk ook naar de Villa van Hadrianus.

---

Dit was Hoofdstuk 3: De Dood van Augustus Caesar - De Regering van Hadrianus (16 AD-138 AD)