Mesopotamië (Gr. mesos = midden; potamos
= stroom), een uit de 4e eeuw v. Chr. daterende
benaming voor de vlakte tussen Tigris
en Euphraat,
die ten N. door de Armeense Hazroebergen en ten Z.
door de plaats, waar beide stromen elkaar tot op
enkele mijlen afstand benaderen, begrensd wordt; in
ruimere zin strekt M. zich uit tot de kom van Tigris
en Euphraat. In de Oudheid de geschiedenis van Mesopotamië
deel uit van die van Babylonië en
Assyrië,
naderhand van het Perzische rijk der
Achaemeniden.
Later werd het een deel van het rijk der
Seleuciden.
Het was lange tijd de inzet en het toneel van den
strijd tussen Parthen en Romeinen. Na
een dubbele veldtocht onder
Trajanus (115-116) met
een begin van bestuurlijke organisatie (indeling in
drie provinciën: Armenië, Assyrië, Mesopotamiö),
werd de invloed der Romeinen er onder
Marcus Aurelius
meer bevestigd en de verovering van M.
door Septimius Severus
voltrokken. Door keizer
Jovianus werd
in 363, na Julianus'
mislukte veldtocht,
het Oostelijk gedeelte prijsgegeven, waarop
een betrekkelijke vrede volgde. Onder
Justinianus
begonnen de Perzische aanvallen opnieuw: wel werd de
limes versterkt, maar onder de Byzantijnse keizers
660 ging M. voor Rome verloren.