Tullius, naam van een romeinse gens, die voor het eerst bij koning Servius Tullius voorkomt, sindsdien tot de tijd van Cicero zeldzaam is. Daarna komen vrij veel Tullii voor, die echter niet allen met elkaar verwant zijn. De bekendste Tullii zijn de Tullii Cicerones, tot wie de redenaar en staatsman Cicero behoorde. Verder verdienen vermelding:
(1) Marcus Tullius Cicero,
de vader van de redenaar.
Deze was eques, maar leidde wegens een zwakke
gezondheid een teruggetrokken leven te Arpinum.
Hij was gehuwd met Helvia en gaf zijn beide zoons,
Marcus en Quintus, een degelijke opvoeding. Hij
overleed waarschijnlijk in 64 vC.
(2) Quintus Tullius Cicero,
in 102 vC geboren jongere
broer van de redenaar, met wie hij samen opgevoed
werd, maar wiens talenten hij miste. Hij was opvliegend
en loslippig, maar een verdienstelijk bestuurder.
Nadat hij in 65 vC plebejisch aediel
was geweest
en in 62 praetor, bestuurde
hij van 61 tot 59 de
provincie Asia. In 57/56 was hij legaat van Pompeius
op Sardinië en van 54 tot 51 van
Caesar in Gallië.
In 51 vC vergezelde hij zijn broer Marcus naar Cilicië.
In de slag bij Pharsalus
(48 vC) streed hij aan
de zijde van Pompeius, maar na de slag ging hij over
naar de partij van Caesar.
Quintus was gehuwd met
Pomponia, een zuster van Titus Pomponius Atticus.
Het huwelijk was niet gelukkig; in 44 vC werd
het ontbonden. In 43 vC werd Quintus slachtoffer
van de proscripties.
Over zijn leven zijn we goed
ingelicht, omdat van de hand van ziin broer Marcus
drie boeken brieven Ad Quintum fratrem bewaard
zijn gebleven, daterend uit de jaren 60 tot 54.
Lit. F. Münzer (PRE 7A, 1286-1306).
(3) Marcus Tullius Cicero,
ca. 65 vC geboren zoon van
de redenaar Cicero en Terentia. Opgevoed onder
toezicht van zijn vader, verbleef hij samen met deze
in Cilicië in 51 en 50 vC. In 49/48 diende hij in het
leger van Pompeius, in de slag bij
Pharsalus was hii
cavalarie-officier, In 45/44 studeerde hij korte tijd
bij Cratippus in Athene, waar hij een vrolijk en
onbekommerd leven leidde; voor zijn vader, die zich
grote zorgen om hem maakte, was dit de aanleiding
om zijn verhandeling De officiis samen te stellen.
Vanaf 44 vC diende hij als cavalerie-officier onder
Brutus; zo ontkwam hij aan de
proscripties, waarvan
zijn vader, oom en neef het slachtoffer werden. Na
de slag bij Philippi
(42 vC) verbleef hij op Sicilië. In
39 keerde hij naar Rome terug, waar
Octavianus
zich zijn lot aantrok, uit waardering voor Marcus'
vader. T. werd pontifex
en was in 30 vC een paar
maanden samen met Octavianus consul. Tenslotte
was hij Legatus Augusti pro praetore
in de provincie Syria en proconsul
van Asia. Over zijn dood is niets bekend.
Lit. R. Hanslik (PRE 7A, 1281-1286).
(4) Quintus Tullius Cicero,
in 67 of 66 vC geboren zoon
van Quintus Tullius Cicero en Pomponia. Hij werd
tot 54 opgevoed onder leiding van zijn oom Titus
Pomponius Atticus, vervolgens onder leiding van
zijn beroemde oom Marcus Tullius Cicero, met wie
hij - evenals zijn vader en zijn neef - in 51 en 50 in
Cilicië verbleef. In de slag bij
Pharsalus (48) streed
hij aan de zijde van Pompeius; daarna trachtte hij
de gunst van Caesar te winnen. In diens leger streed
hij in 46 in Spanje tegen Sextus Pompeius. Na Caesars
dood sloot Quintus zich bij Antonius aan, maar
in december 43 vC werd hij samen met zijn vader
bij de proscripties gedood.
Lit. F. Münzer (PRE 7A, 1306-1312). - I. M. Garrido Bozic, Quintus
filius (Greece and Rome 20, 1951, 11-25). [Nuchelmans]