Diogenes (Διογένης) Laërtius, griekse biograaf, vermoedelijk uit
het begin van de 3e eeuw nC. Van zijn leven is ons
niets bekend. Zijn grote werk Φιλοσόφων βίων καὶ δογμάτων συναγωγή (Verzameling van levens en
leerstellingen van wijsgeren) in tien boeken is, afgezien
van een lacune op het eind van boek 7, geheel
bewaard gebleven. Het is een indrukwekkende compilatie
van excerpten en anekdotes uit vroegere
werken, zonder enige oorspronkelijkheid, maar van
onschatbare waarde voor onze kennis van vele
griekse denkers; het bevat o.a. meer dan 1000 citaten
uit ca. 250 auteurs. Elk van de 82 behandelde filosofen
wordt ingedeeld bij een bepaalde school; de
verschillende scholen worden herleid tot twee oorsprongen,
een ionische (Thales en
Anaximander) en
een italische (Pythagoras).
Boek 1 behandelt de zeven
en enkele andere wijzen, boek 2 Anaximander,
Anaxagoras,
Socrates en zijn leerlingen, boek 3
Plato, boek 4 Plato's leerlingen tot Clitomachus,
boek 5 Aristoteles
en zijn leerlingen, boek 6
Antisthenes
en de cynici,
boek 7 Zeno,
Cleanthes en
Chrysippus
(rest verloren), boek 8
Pythagoras,
Empedocles
en enkele Pythagoreeërs, boek 9
Heraclitus,
Xenophanes,
Parmenides,
Zeno van Elea,
Leucippus,
Democritus,
Protagoras,
Pyrrho van Elis en
Timon, boek 10
Epicurus
(met veel authentiek materiaal).
D. schreef ook epigrammen, o.a. in verschillende
metra over de dood van beroemde mannen; daarvan
citeert hij er zelf enkele in zijn grote werk.
De belangrijkste handschriften van Diogenes' werk
zijn de codices Neapolitanus Burbonicus III B 29
(12e eeuw), Parisinus graecus 1759 (14e eeuw) en
Laurentianus 69, 13 (12e eeuw).
Lit. Uitgaven: editio princeps: Frobenius (Basel 1533).
Beste moderne editie: H. Long, Diogenis Laertii Vitae philosophorum
1-2 (Oxford 1964). Met engelse vertaling: R. Hicks,
D. Laërtius, Lives of Eminent Philosophers 1-2 (Loeb Class.
Libr., London 1925). Duitse vertaling: O. Apelt, Leben und
Meinungen berühmter Philosophen 1-2 (Berlin 1955). - E.
Schwartz (PRE 5, 738-763). - R. Hope, The Book of D.
Laërtius, its Spirit and his Method (New York 1930). A.
Biedl, Beiträge zur Textgeschichte des D. Laertios (Studi e
Testi 184, Rome 1955). [Nuchelmans]