Acilius

Acilius, naam van een romeinse plebejische gens, waarvan sinds de 3e eeuw vC vele leden bekend zijn. Tot de gens Acilia behoorden onder meer de families der Aviolae, Balbi, Fusci en Glabriones. De belangrijkste A. waren:

(1) Gaius Acilius, romeins senator en geschiedschrijver, die in 155 vC in de senaat als bemiddelaar en tolk optrad voor het beroemde atheense gezantschap, dat bestond uit de wijsgeren Carneades, Diogenes van Seleucia en Critolaüs. Hij schreef in het grieks een geschiedenis van Rome, die door een zekere Claudius (misschien identiek met Claudius Quadrigarius) in het latijn werd vertaald.


Lit. GRL 14 (München 1927) 177v. Fragmenten bij H. Peter, Historicorum Romanorum Reliquiae 12 (Leipzig 1914).


(2) Manius Acilius Glabrio, volkstribuun in 201 vC, aediel in 197. Als praetor (196) onderdrukte hij een slavenopstand in Etrurië, als consul (191) bracht hij in de syrische oorlog (192-188) Antiochus III bij Thermopylae een beslissende nederlaag toe, en versloeg de Aetoliërs. In 190 hield hij een triomftocht. Toen A. naar het ambt van censor dong, werd hij door Cato gedwongen zich terug te trekken.


(3) Manius Acilius Glabrio, zoon van bovengenoemde, wijdde in 181 vC de door zijn vader in de slag bij Thermopylae beloofde tempel ter ere van Pietas in. Hij was aediel in 166, consul suffectus in 154.


(4) Manius Acilius Glabrio, volkstribuun in 123 of 122 vC, partijgenoot van C. Gracchus en echtgenoot van Mucia, de dochter van de augur Q. Mucius Scaevola. Hij was de auteur van de lex Acilia repetundarum, die de procedure van de quaestiones repetundarum wijzigde.


Lit. J.P.V.D. Balsdon, The History of the Extortion Court at Rome 123-70 B.C. (Papers of the British School at Rome 14, 1938, 98-114). F. Pontenay de Fontette, Leges repetundarum (Paris 1954).


(5) Manius Acilius Glabrio, zoon van bovengenoemde, in 70 vC als praetor president van de quaestio repetundarum in het proces tegen Verres. Als consul in 67 faalde hij in de oorlog tegen Mithridates. In 66 was hij proconsul van Bithynie en Pontus, van ca. 73-57 pontifex.


(6) Manius Acilius Glabrio, samen met de latere keizer Traianus consul in 91 nC. Als zodanig werd hij door keizer Domitianus gedwongen in de arena met een leeuw te vechten. Toen A. overwon, werd hij verbannen. In 95 werd hij terechtgesteld. Omdat in de catacomben van Priscilla, waarvan de oorsprong tot in de 1e eeuw reikt, verschillende A. begraven liggen, vermoedt men, dat A. het slachtoffer van een christenvervolging is geweest.


Lit. H. Leclercq (DAL 6, 1259-1274). [Nuchelmans]


Lijst van Namen